Taburcu

Bankta oturuyordu. Oturduğu yerden yolun kenarına kurulmuş dükkanları görebiliyordu. Sokakların ne de güzel gözüktüğünü düşündü. Uzaklardan bandonun sesi duyuluyordu. Kartpostallar, yapma ağaçlar, çınar yapraklarıyla bezeli kilimler ve antika saatler. Öğlen saatleri olmasına rağmen gökyüzünde ay vardı. Ara ara nereden geldiği belli olmayan küçük bir rüzgâr ortamı tazeliyordu. Özetle içinde adlandıramadığı bir mutluluk vardı. Tabii bütün bu duyguların nedeni az önce acil serviste kendisine yapılan serum olabilirdi. Alışveriş yaptığı yufkacının yanındaki manav beceriksiz harflerle karton kartın üstüne şöyle yazmıştı.

İki kilo domates alana yarım kilo sarımsak bedava!

Bunu görmesiyle birlikte hissettiği bütün mutluluk dalgası buharlaşıp gitti. Zihni gerçekliğe uyanmıştı. Sarhoşluk duygusu kendini soğuk gerçekliğe bırakmıştı. Yaşam giderleri, faturalar ve diğer yükler.

Acil servisteki doktorun taburculuk sırasında dediğini hatırladı:

Şikâyetleriniz sürerse acil servise tekrar başvurabilirsiniz.

Banktan yavaşça kalktı, gerindi ve acil servise doğru yürümeye başladı.

Nihayetinde herkes taburcu olacak, bu noktada sorun yok ama bu süreç nasıl işleyecek.
Bu önerilere bir çeşit sivil hayattaki sağlığı yönetme kılavuzu diyebiliriz.

Taburculuk formu

İlk önce şunu ekleyelim. Taburculuk formlarının önceden hazır olması öneriliyor. Diyelim ki akut batın önerileriyle taburculuk gerçekleştirdiniz. Beyaz masanın üstündeki raflarda akut batın standında bu formların bulunması herkes için iyi olacak. Net, kısa, basit, tıbbı kelimelerden bağımsız şekilde özet anlatımlarla hangi durumlarda acil servise tekrar başvurulması gerekiyor, evet, işte bu bilgiler formun içeriğini oluşturmalı ama dediğimiz gibi son derece kısa ve anlaşılır olarak.
Kendi isteği ile acil servisi terk eden hastalar, imza atsa bile, mahkemeye gitme konusunda daha hevesli oluyor. Bu tip hastalar için dokümantasyonunuzu maksimumda tutun.
Taburculuk sırasında hastalığın tanısı netleşmediyse hastaya durumu anlatırken ICD adlandırmalarını kullanmayın deniliyor. Mide ağrısına reflü, sırt ağrısına miyalji, sol yan ağrısına renal kolik gibi. Ön tanılar yelpaze şeklinde sunulabilir ama mutlak netleşme kimsenin işine yaramayacak. Taburculuk sonrası hasta tekrar başvurduğunda ve kendisine söylenenden başka bir hastalık tanısı aldığında yanlış yönlendirildiğini düşünebilir.
Diyelim ki SVO hastası ama illa ki yatmayacağım hastaneye diyor, siz de ölüm dahil tüm risklerle başlayan formu imzalatıyorsunuz. Sonra bilateral MCA’larına pıhtı atan hasta yutma/yürüme/soluma fonksiyonlarını kaybetmiş olarak acil servise tekrar getiriliyor. Gel zaman git zaman hastaya trakeostomi ve PEG açılıyor ve hasta sizi dava ediyor çünkü ölüm tamam da diğer riskler bana anlatılmadı, sadece diğer denildi geçildi diyor. Şu anda yaşayabileceğim durumlar bana söylenilseydi katiyen hastanede kalırdım diyor. Komplikasyonlar bütün kasvetiyle belirtilmeli.

Patogenez

Siyah bayraklar anlaşılır olmalı. CURB-65’e uygun pnömoni taburculuğuna; nefes darlığınız artar, öksürüğünüz şiddetlenir, bilinç bulanıklığınız olur ise ivedilikle tekrar acil servise başvurun denilmeli ve önemin patogenezi tıbbi dil kullanmadan anlatılmalı. Yukarıda anlatılan semptomların görülme halinin akciğerdeki enfeksiyonun kana karıştığını ve bu tablonun kendisine yazılan antibiyotiğin enfeksiyonu kontrol altına almakta yetersiz kaldığı için görülebileceğini açıklayın.
İlaç yan etkilerinden bahsedin. Antibiyotikler döküntü, narkotik içeren ağrı kesiciler uyuşukluk hali, NSAİİ’ler ise GİS sorunları yapabilir gibi. Hangi durumlarda ilaçların kesilmesi gerektiği ve hangi durumlarda ilaç yan etkisi/komplikasyonları sebebiyle acil servis tekrar başvurulması gerektiği gibi ek bilgiler taburculuk önerilerinde bulunmalı.
Taburcu olup tekrar başvuran hastanın tetkikleri ikiyle çarpılmalı. Hastaya direkt grafi çekildiyse taburculuk sonrası başvuru tomoya, tomo MR’a, MR ise konsültasyona dönüşmeli.
Aciliyeti olmayan HT hastasına sonraki süreci nasıl yönetmesi gerektiğini basamak basamak anlatın. Aile hekimine en kısa sürede yüksek tansiyon sebebiyle başvurması gerektiği, tansiyon hastalığının sistemik, geri dönüşü olmayan zararlar verebileceği, acil serviste yazılan ilaç adının X olduğunu ve bu ilacın aile hekimine/kardiyolojiye bildirmesi gerektiği gibi keskin bilgilerle yönlendirilmeli hasta.

Sonuçlar

Laboratuvar sonuçlarını/EKG kopyalarını hastanıza verin. Bu sonuçların varlığı sonraki değerleri için bazal yönlendirme olacak. Özellikle EKG kardiyak patoloji geçmişi olan hastaların her zaman yanında olmalı.
Hasta kendi isteği ile taburcu olsa bile gerekli ilaçları yazılmalı. Örneğin yatışı kabul etmeyen kolesistite ilaçlarını yazın. Merak etmeyin, tıbbi tedaviye aykırı hareketine katkıda bulunmuyorsunuz, aksine onu tedavi etmeye çalışıyorsunuz.
Örneğin; yeni tanı epilepsi hastanız aynı zamanda şoförlük yapıyor ise (ehliyeti varsa da olur) bu durum hastane polisine bildirilmeli. Aynı şekilde kontrol altına alınmış akut psikoz size birilerine zarar vermek istediğini söylüyor ise, işte o birileri ve polis aynı anda bilgilendirilmeli. Bildiğiniz gibi tehdit suçtur ve bunun iki taraf için de bilinmesi gerekmektedir.
Özellikle senil hastaların çoğu taburculuk önerilerini anlayamıyor. Bilişsel fonksiyonları keskinliğini kaybetmiş bu grubun hangi durumlarda tekrar acil servise başvurması gerektiği kapalı uçlu iletişim yöntemi ile tekrar tekrar anlatılıp, anlayıp anlamadıkları kendilerine sorulmalı. Bir çeşit soru cevap kontrolüyle hastanın önem arz eden durumları anladığından emin olunmalı.
Özetle; taburculuk belgelerini malpraktis davanızda sizi suçlayan kişilere karşı okunmuş sesli cümleler olarak görün, belgelerin içeriği anlaşılır kısa özetlerden oluşmalı, yazılı formlar her zaman daha iyi anlaşılıyor, kişiye özel anlatım gerekebilir (sağlık okuryazarlığı herkeste farklı evrelerde), hastanın anlattıklarınızı anladığından emin olun.

Taburcu

10.11124/jbisrir-2016-2381

Dr Çağdaş Can, Merkezefendi Devlet Hastanesi, Acil Tıp, Manisa