Öldürmeyen Aciller-2

 ‘Ben sana döncem’

Anonim

• Tüm omuz dislokasyonları uyutulur: Milyonlarca omuz redüksiyonu yöntemi var. Hepsi kendi içinde farklı avantajlar içerir. Bazı omuzlar kendiliğinden, bazıları kırık çıkıkçılar, bazıları acil tıp doktoru tarafından, bazıları ise ameliyat ile yerine oturtulur. Omuz çıkığı hastalarına yüksek dozda sedo-analjezi uygulamak hastanın acil serviste kalma süresini uzatacak, ilaç ile ilişkili yan etkilere maruz kalmasına neden olacaktır. Acile gelen herkesi uyutmayınızzzzz…zz.z.z…..zzzz.z……zz….z.
• Vertigo nedenleri: Acil servise birçok vertigo hastası başvurur. Önemli olan vertigo ayırıcı tanısının hızlı bir şekilde yapılabilmesidir. İyi huylu ve kendiliğinden sonlanan vertigo nedenleri vestibüler nörit, benign paroksismal pozisyonel vertigo iken mortalite potansiyeli içeren örnekler serebellar enfarkt ve hemorajidir. İleri yaş, ek hastalığı ve fokal nörolojik defisiti olan vertigo hastalarına beyin tomografisi çekmek uygundur ancak unutulmaması gereken nokta tomografinin posterior fossayı gösterme konusundaki yetersizliğidir. Acilden beyin MR çekilmez demeyin, açıklayamadığınız vertigoları MR’a gönderin.
• Akut uvula ödemi: Uvula konumu itibariyle stratejik bir yerde bulunduğundan şişmesi halinde havayolunu hakimiyeti altına alabilmektedir. Burada bildiğiniz tedavilerden değil, en güncel yaklaşımları kelimelemek istiyoruz. ACEİ kullanan hastalarda uvulanın günlerce ödemli kaldığını biliyorsunuz, peki bu hasta gruplarında Icatibant (Firazyr) adlı ilacın subkutan olarak kullanılabileceğini biliyor musunuz. İncelenen vaka serilerinde Icatibant uygulanan hastalarda semptomların 4.4 saat içinde geçtiği saptandı. Uvula dekompresyonu hırçın ve şişmiş uvulalarda güvenle uygulanabilir. Forseps ile uvulayı yakalayın, steril bir iğne ile uvulayı çoklu laserasyonlara maruz bırakarak terbiye edin. Az acılı olması için işlem öncesi uvulaya lidokainli-epinefrin uygulayabilirsiniz.
• Yüz kemiği kırıklarında ek yaralanmalar aranmayabilir: Yüz kemikleri kırıklarında: 1) Servikal patoloji 2) Posterior epistaksis 3) Oftalmolojik yaralanma 4) Serebrospinal sıvı kaçağı dışlanmalı.

• Retrofaringeal absede mutlaka nefes darlığı olmasına gerek yok: Retrofaringeal abse serileri (64 hasta) taranmış ve sadece  bir hastada stridor, iki hastada ise wheezing saptanmıştır. Retrofaringeal abse tanısı koymak için mutlaka hastada nefes darlığı olmasına gerek yoktur.
• Doppler USG’de DVT saptanmadıysa hasta kesinlikle DVT değildir mi: Hastanın ayağında çap farkı vardır, homans testi pozitiftir ve D-dimer’ı yükselmiştir. Tüm bulgular ‘ben DVT’yim, ben DVT’yim’ diye bağırmaktadır. Hasta Doppler USG’ye gönderilir, tetkik sonucu normal raporlanır ve hasta taburcu edilir. Prob ne derse desin. Kinik DVT ise hasta DVT’dir ortaklar.
• Geriatrik hastalardaki atipik koroner sendrom bulguları atlanabilir: Atipik semptomlar ileri yaş grubunda ender değildir dostlarım. Halsizliğim var diyen bir dede hiperpotaseminin sivri çarkları içinde çırpınırken, sadece terlemesi ve çarpıntısı olan KOAH’lı ninede teofilin toksik aralığa çoktan ulaşmış olabilir. Bu nedenlerle geriatrik hastanın tipik göğüs ağrısı aslında atipik olandır. Daha açık yazmak gerekirse tipik koroner ağrı tanımlayan ileri yaşta akut miyokard enfarktüsü olma olasılığı, atipik tanımlama yapmasına göre daha düşüktür. Hastanın ya akrabalarından biri doktordur, ya da doktorlar dizisini izliyordur. Sol kolda uyuşma, baskı tipinde ağrı tanımlamasını beklemeyin dedelerden, ninelerden. Daha önce anjinal semptom nedenli hastaneye yatırıldı ise eski ağrısına benzeyip benzemediğini sormak akılcı olacaktır hastaya.
• Antipsikotik uygulanacak hastanın QT aralığı hesaplanmaz: EKG’de QT aralığını azrail parselledi. Azrail’in evi ne kadar büyükse QT aralığı o kadar uzun olacaktır. Bu değer 450 ms üstü ise gökyüzüne bakıp, Azrailin siyah pelerini aranmalı. Ajite hastalarınıza antipsikotik uygulamadan önce şu QT aralığına bir bakın hele.
• Dünün uzmanı yarının çömez kıdemlisini gereksiz yere sıkıştırırsa: Acil servis kıdemlisi klinikte uçan sinekten haberdar olmak zorundadır, hatta sineğin cinsiyeti konusunda bile bilgi sahibi olmalıdır. İdeal olanı, sineğin sünnetli mi değil mi, bunu da bilmesidir. Normal şartlarda ilgili anabilim tarafından kıdemlilik sınavından başarı ile çıkan efsanevi orta kıdem zaten kıdemlilik için yeterli olduğunu kanıtlamıştır. Ama günün uzmanının egosu devreye girerse, kıdemlimizin elleri kolları bağlanır. Dünün uzmanı yarının çömez kıdemlisinin hatalarını bulmak için hastalar hakkında gereksiz sorular soracak, hatta hasta ve hasta yakınları yanında kıdemliye hakaret etmeye çalışacaktır. Bu durumda çömez kıdemlimiz hastalar hakkında beyaz yalanlar söylemeye başlayacak ve uzmanı derin bir uykuya sevk edecektir. Dünün uzmanı tarafından yarının kıdemlisine ‘hastaya neden halen batın USG yapılmadı’ sorusu sorulacak, yarının çömez kıdemlisi hastaya apendektomi yapıldığı beyaz yalanını uyduracak ve vizit sonrası USG isteyecektir. Azman tarafından gereksiz sıkıştırmaların mağduru yine dünün uzmanıdır.

Dr Çağdaş Can, Elazığ Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Acil Tıp, Elazığ