Serebrovasküler olayların litik öncesi komplikasyonları

• Serebrovasküler olayı (SVO) saptadın diyelim, tebrikler, başlayacak mısın litik. Bir kere her inme uygun olmaz litiğe, bazıları geç kalınmış olur, bazılarının hastalığı taşıyan vücudu kabul etmez ilacı.
• Ilımlı tedaviler sonrası hastan acilde beklemeye başlarsa ne olur hak ettiği servis/yoğun bakım yatağını.
• Beklemek kendi içinde dinamik eylem, statik duruşun dinamik örtüsü gibi.
• Hemen sıralayalım beklemenin patolojisini. Hipoksi, hipertermi, hiperglisemi, hipertansiyon, hipoglisemi, derin ven trombozu, pulmoner emboli, üriner/pulmoner enfeksiyon, dehidratasyon, beslenme yetersizliği, bası yarası ve metabolik bozukluklar.
• Tek tek inceleyelim.
• Hipoksi: Bulbar palsi sıkdır SVO’da, beyin dokusunun solunumdan sorumlu kısmı çalışmayı azaltır, havayolu refleksleri kendini bırakır, bilinci azalan hasta fark etmez ki olanları, entübasyon gerekir, etmez isen aspire edebilir, aspirasyon pnömonisi olur, mortalite/morbidite katlanır, hasta SVO’dan ölmez de pnömoniden kaybedilir mesela. Havayolunu korumadın diyelim, gerek olmayabilir, sedye otuz derece kaldırılır, enteral beslenme kesilir. Satürasyon > 92% ise rutin oksijen başlama, serbest radikal üretme.
• Hipertermi: İnmede ateş yüksekliği hiç istenmez, gidişatı sarsar, üriner/pulmoner enfeksiyon riski artar, ateş çıkar. Antipiretik, soğuk uygulama neden var ki, işte bu yüzden.
• Derin ven trombozu (DVT)/pulmoner emboli: Sadece DVT değil, dekübit yarası da eş zamanlı görülür. Doğa bedeni hareket etsin diye yaratmış, sen çakılıp kalırsan yatağa fatura süratle kesilir. Erken dönem DVT profilaksisi için heparinden kaçın, kafa içini kanatır, varis çorabını tercih et, iki saatte bir hastayı yatak içi hareket ettir, bası yarası bir başladı mı domino taşı gibi her tarafa yayılır, artık iş işten geçmiştir, pulmoner emboli tetiktir, morbiditenin mortalitesine dönüşebilir.
• Glukoz: Azı da çoğu da zarar. Bir kere hipoglisemi inmeyi taklit eder, unutma, kan şekerine bakmanın en pahalı yolu nedir, ayrıca şeker düşüklüğü beyini yer bitirir, SVO derinleşir, yüksekliği >200 mg/dL ise insülin devreye girmeli, ince ayarlardır bizi bekleyen hasta üst kata yatıncaya kadar.
• Hipertansiyon: Antihipertansif tedavi için yeterli klinik çalışma bulunmamakta, kafa içi kanama yok ise tabii ki, hatta inmede hipotansiyon daha kötü, perfüzyon yok oluyor gibi bir şey, dış ve iç uyaranları sınırla, sondalı mesane/ağrısız beden sağlarsan tansiyon kendiliğinden regüle.
• Hastayı servise yatırmak senin elinde olmayabilir ama komplikasyonları önleyebilirsin.

MCA

10.1161/STROKEAHA.107.181486.

Dr Çağdaş Can, Merkezefendi Devlet Hastanesi, Acil Tıp, Mansia