Klinik Karar Tıkaçları

‘Basit ama zor’

Michael Leunig

• Klinik karar sürecini etkileyen faktörleri mi merak ediyorsunuz, doğruyu söylemek gerekirse ben de. O zaman daha fazla beklemeyelim.
• Usule İlişkin: Özofagusu entübe edebilirsin, santral katater takarken pnömotoraks nedeni olabilirsin, arteriyel gaz almak istersin, bir de bakmışın venöz gelmiş. Doğru dürüst dikiş atamaz, yarayı kapatamazsın. Eklemi yerleştireyim dersin, iyice çıkartmışsın. Göğüs tüpü takmak istersin, sol ventrikülün içindesin. Bu deneyimler sana yol, su olarak değil, taptaze korku olarak döner dostum.
• Duygusal: Sen de insansın. O gün depresif, sinirli, hipomanik duygu durum içinde yüzüyor olabilirsin. Bu karanlık duygular halesinde baktığın sarı saçlı, tombul kadın tiplemesine sinir oldun diyelim. Bir dahaki nöbetinde benzer dış görünüşlü ile karşılaşman otomatik olarak gıcık olmanı beraberinde getirecek. Nedensiz yere hasta ile kapışmak istersin ve hatalı olursun.
• Algıya Ait: Senkop tanılın bir anda öldü diyelim, tamamdır, bittin o zaman. Bundan sonraki tüm senkop hastaların en az sekiz saat takip edilecek, kendilerine kardiyoloji ve nöroloji konsültasyonu istenecek. Niye mi, çünkü dünkünü kaybettin.
• Tanı, tanı, tanı: Bu nöbetinde ise yapış yapışsın. Nedenini bilmiyorsun, bilinç altındaki bir takım gizli nedenler ile olabilir, o gün pek obsesifsin. Hastalarına mutlaka fiyonk takacaksın, yani tanı koyacaksın. Ayaklarında şişliği olan, idrarından protein kaybeden hipertansifi taburcu etmeyeceksin çünkü nefritik bir koku alıyorsun. Tanıyı mutlaka koyacaksın, tedavi mi. Onu boşver şimdi, tanı koymalısın, tanı.
• En kolayı bilmek kaptanlar ama bu duygular, korkular, hastalıklar, alışkanlıklar var ya, işte onlar bizi terleten.

 
Cesur Yeni Dünya
Croskerry P: The cognitive imperative: thinking about how we think. Acad Emerg Med 7(11):1223-1231, 2007.
 

Dr Çağdaş Can, Merkezefendi Devlet Hastanesi, Acil Tıp, Manisa