Febril Konvülsiyon

‘Derinliğinde tuhaflık olmayan mükemmel güzellik yoktur’

Edgar Allan Poe

Özet

Pediatrik yaş grubunda; bir yaş üstü, on beş dakikadan kısa süren, lateralizan bulgu içermeyen nöbetler için ileri inceleme yapma gerekliliği yoktur.

Giriş

Edgar Allan Poe (1809-1849): Amerikalı yazar, şair, eleştirmen ve editör. Gotik Edebiyatın öncülerindendir. Hayattayken yazıları pek tutmamıştır. Melankolik yapısı kendisini alkole kaptırmasına neden olmuştur. Öykülerinde gizem, korku, dehşet ve romantizmin öğeleri etkisini gösterir. Kayıtlar güvenilir olmasa da çocukluk döneminde pek çok kez febril konvülsiyon geçirdiği, yazılarındaki değişik bakış açısını bu nöbetlere borçlu olduğu söylenir.

Santral sinir sistemi enfeksiyonu dışlanmış ise febril nöbetler için ileri tetkik ve incelemeye gerek yoktur. Meninks irritasyon bulguları enfeksiyon tanılaması için kullanılabilir. Kernig (supin pozisyonundaki hastanın 90 derece fleksiyondaki dizinin ekstansiyona getirilmesi ile ağrı oluşması) ve Brudzinski (supin pozisyondaki hastanın pasif boyun fleksiyonu ile dizde ağrı oluşması) bulguları var ise lomber ponksiyon (LP) ellerinizden öper.
Nörolojik muayenede laterelizan bulgusu olan, enfeksiyon öyküsü bulunan ve bir yaş altı çocuklara (veya fizik muayene ile meninks irritasyon bulgusu anlaşılamayan çocuklar) LP yapılmalıdır. LP öncesi kafa içi kitle şüphesi durumunda kontrastlı beyin tomografisi ile istenmeyen kiracı dışlanmalıdır.
Febril nöbetler en sık 6 ay-6 yaş grubunda görülür. Çoğunlukla genetik kökenlidir. Ebeveynlerde çocukluk çağında görülmüş benzer nöbet öyküsü sorgulanmalıdır.
Febril nöbetler basit ve kompleks olmak üzere ikiye ayrılır. Basit nöbet; on beş dakikadan kısa süren, lateralizan bulgunun eşlik etmediği tiptir. Kısa süre içinde tekrarlayan nöbetler olursa bilincin bazale dönmesi otuz dakika sürebilir. Prognozu iyidir. Kompleks, on beş dakikadan uzun, lateralizan bulgunun eşlik ettiği tiptir. Kısa süre içinde tekrarlayan nöbetler oldu ise bilincin bazale dönmesi otuz dakikayı geçebilir. Prognozu iyi değildir, ileri inceleme gerektirir.

Ateş yüksekliği ile nöbet arasında ilişki yoktur. Kırk derece ateşi olan çocuk nöbet geçirmez iken otuz sekiz derece ateşi olan çocuk çoktan nöbet geçirmiş olabilir.

Febril nöbetler çoğunlukla kendiliğinden sonlanır. Beş dakika üzerinde devam eden nöbetler intravenöz lorezapam (0,1 mg/kg) ile tedavi edilmelidir. Havayolu güvenliği önceliklidir. Diazepam 0,3 mg/kg I.V veya 0,5 mg/kg rektal, yanıt alınamadığı durumda 15-20 mg/kg fenitoin infüzyonu (1 mg/kg/dk) yapılabilir.
Elektroensefalografi tetkikine basit febril nöbetlerde gerek duyulmaz. Laboratuvar istemi, kafa içi radyoloji ve LP rutinde yapılmamalıdır.
Basit febril nöbet sonrası profilaktik ilaç tedavisi önerilmemektedir. Okul başarısında düşme ve yan etki dışında hastaya katkısı olmadığı gösterilmiştir.

Lao Lideri Tzu ‘ນີ້ເປັນເລືອດຢ່າງດຽວ demiştir– En iyi hakem düdüğü az çalandır’ anlamına geliyor. En iyi doktor da hemen anti-epileptik ilaç başlamayandır.

Bir yaşından küçük febril nöbet geçiren çocukta %50-60 oranında nöbet tekrarı görülecektir. Daha büyük çocuklarda bu risk %20-30’dur. Genel popülasyona göre epilepsi hastalığı görülme riski %0,5-1 oranında artmıştır. Ek nörolojik hastalığı olan ve kompleks febril nöbet geçiren çocuklarda ise bu risk 30-50 kat artmıştır.

– Sorularınız lütfen. Oyun parkından gelen ailelere öncelik tanıyoruz, evet siz elinde salıncak taşıyan anne.

Soru 1: Yedi aylık kızım karyoladan düştü. Yaklaşık üç dakika süren tüm vücutta titremesi ve ağzından köpük gelmesi oldu; karyoladan düşerken de otuz dokuz derece ateşi vardı. Bu nöbet ateşe bağlı mı gelişti.
Size: Kafa travması sonrası görülen nöbetlere mutlaka beyin tomografisi çekilmelidir. Çocuğunuz febril değil post travmatik nöbet geçirmiş.
Soru 2: İki yaşındaki oğlum kısa süren nöbet geçirdi. Acil servise başvurduğumuzda bilinci açılmıştı. Ne yapmalıyım.
Size: Bu hasta tam bizim konumuza uyuyor. Bir şey yapmanıza gerek yok. Ateş kontrolü sağlayın yeter.
Soru 3: On aylık çocuğum var, kırk derece ateşin eşlik ettiği kısa süren tüm vücutta kasılması oldu. Bu kötü bir şey mi.
Size: Kötü de olabilir. Bir yaş altı tüm febril konvülsiyon hastalarına lomber ponksiyon yapılmalı ve santral sinir sistemi enfeksiyonu dışlanmalıdır.

Değerlendirme

Febril nöbetler çoğunlukla iyi huyludur ve kendi kendine sonlanır. Uzamış veya fokal nitelik kazanmadıkça ileri tetkike gerek yoktur. Santral sinir sistemi enfeksiyonu şüphesi halinde ileri inceleme yapılmalıdır. Gelişimsel anomalinin eşlik etmediği ve kompleks febril konvülsiyon karakteri kazanmayan nöbetler sonrasında kalıcı epilepsi hastalığı beklenmez.

Dr Çağdaş Can, Elazığ Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Acil Tıp, Elazığ

Dr Aydın Sarıhan, Başakşehir Devlet Hastanesi, Acil Tıp, İstanbul

Titremeler

Bernard TJ, Knupp K, Yang ML, et al. Febrile seizures. In: Ha WW, Levin MJ, Sondheimer JM, Deterding RR, eds. Current Diagnosis and Treatment Pediatrics. 20 th ed. New York, NY: McGraw-Hill; 2011:720-722.
Mikati MA. Febrile seizures. In: Kliegman RM, Stanton BF, St. Geme JW, Schor NF, Behrman RE, eds. Nelson Textbook of Pediatrics, 19 th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2011:2017-2018.