‘Holmes: Seni izledim
Şüpheli: Kimseyi görmedim’
Sir Arthur Conan Doyle, THE ADVENTURE of the DEVİL’S FOOT
Gözlem
Gözlem gözleneni değiştirir, kulağa mantıksız gelse de böyledir. Doğru gözlem hataları doğruya çevirir denilir. Bakılması gereken yerler vardır, suç mahalli gibi. Algıları matlaştırmak isteyenler kanıt unsurlarını yutar. O zaman boş durmayalım, durumlara göz atalım kaptanlar.
- Gizlenen kimlik: Bıyık, sakal, peruk, pipo, kadın elbisesi, erkek elbisesi, aksan, sakatlık numarası, kekemelik ve daha akla gelmeyenler. Sizi değiştirirler, bir de baktın farklı biri oldun. Eklentiler insanı oluşturur, doğru seçilmeli.
- Ayak izleri: Toprak, ot ve kum. Suçlunun düşmanı. İz bırakırlar. O zaman önlem alsınlar. Ayağından büyük ayakkabı giyersin, tek ayağını sürersin. Gittiğin izlerden geri dönersin, nereye vardığını gizlersin. Hatta bir anda baston kullanmaya başlarsın. Kimsenin ruhu duymaz.
- Akıl burkulması: Tilki dükkana döner, bu kesin. Suçlu işlediği suçu izlemek ister. Aklı burkulur denir. Kim sana dedi, zaten arandığın yere dön diye. Araştırır, o sizi gözler. Garip bir zevk alır. Ama unuttuğu, alanda eğrelti durduğudur, istenirse yakalanır.
- Atla, gizle, eğil, bil: Yollar, kaldırımlar insana yapıldı. Ekmek almaya giden, işe yetişen, şemsiyesini unutan tiplere. Onlar mı. Onlar bilmek zorunda. Metronun altındaki yolları, ormandaki patikaları. Şehrini sevmekle kalma, tüm yollarını bil derim, suçlu bilir.
- Sessizce: Tenis ayakkabısı mesela. Sessizdir. Topuklular çat çat ses çıkarır. Ayakkabı seçimi suçluyu hapisten uzaklaştırır. Kokteyle katılanların ayakkabılarını bilmen gecenin uyumsuzlarını görmen için yeterli olur.
Victoria Devri
Çelişkiler döneminden bahsediyoruz. Sanayi devrimi, haksız kazançlar, hızlı şehirleşme, bilimsel gelişmeler ile içi boşalan manevi değerler. Reçelin tadı adını buldu.
Suç.
Göç alan Londra artık şişer. Paranın tek değer olması çaresizleri asılsızlığa iter, suçlar çığ gibi devrilir. Bu şartlar altında Sherlock Holmes doğar. Gereklilik ilkesi ağırlığınca sayfalara yansır, halk yutarcasına okur. Adli tohumların atıldığı bu devri bilmek, tarihin zaman dilimleri içinde tekrarlanacağından, faydalar barındırır.
İz
Riggs R. How to Cover Your Tracks. The Sherlock Holmes Handbook. Quirk Books 2009;p137-142.
Dr Çağdaş Can, Merkezefendi Devlet Hastanesi, Acil Tıp, Manisa
