Erken Septik Şokta Hangisini Tercih Edelim.
Şok, birden çok organda doku hipoperfüzyon olduğunu tanımlamak için kullanılan terimdir.[1]
Azalmış doku perfüzyonu dokularda oksijen sunumunun da azalmasına yol açar. Şok’un erken tanınması önemlidir, çünkü oksijen sunumundaki yetersizlik uç organ hasarı ve yetmezliğe sebep olarak erken dönemde ölüme sebep olur.
Şok birçok nedenle oluşabilir. Ancak genellikle 3 kategoride sınıflandırılır[2]:
Hipovolemik Şok.
Bu şok formunda, kardiyak preload ve afteload azalmasına yol açar. Hipovolemini başlıca sebepleri gastrointestinal kanama, pankreatit, travma, ya da ishaldir. Hipovolemik Şok dahil olmak üzere sayısız etiyolojilerin, bir sonucu olarak ortaya çıkabilir.
Kardiyojenik şok.
Kardiyojenik şok, pompa yetmezliği kardiyak output azalmasına yol açar. Pompa yetmezliği, miyokard infarktüsü veya kardiyomiyopati sonucu olabilir. Diğer nedenleri kapak kusurları, aritmiler, ya da perikardial tamponat dır.
Dağıtım Tipi(Distrübitif) Şok.
Bu kategoride, birincil kusur sistemik vasküler direnç de azalmadır. Sepsis, dağıtım tipi şokun en önemli sebebidir. Diğer etyolojiler toksin / ilaç reaksiyonları ve anafilaksidir.
Şok acil müdahale edilmesi gereken bir durumdur . Başlangıç yönetimi , etiyolojisi ne olursa olsun ,hava yolu , solunum ve dolaşım desteğini içerir . [3 ] Pulmoner arter kateterizasyonu şokun olası etyolojilerini ayırt etmek için yardımcı olabilecek gerekli hemodinamik ölçümler sağlamak için gerekli olabilir . Septik şokta doku perfüzyonunu korumaya yardımcı olmak için büyük hacimlerde intravenöz sıvıların faydası gösterilmiştir, pulmoner ödem varlığı bir istisnadır[4 ] .
Vazopresörler intravenöz sıvılar ile yeterli replasmana rağmen hipotansif kalan hastalarda doku perfüzyonunu desteklemek için kullanılır . Ancak, farklı vazopresörlerin kullanım sonuçlarını karşılaştıran büyük bir klinik çalışma yoktur[3 ] .
Septik şokta birincil sonuç sistemik vasküler dirençte düşmedir. Vazopresör tedavi endikasyonu varsa vasokonstriktif etkili bir ilaç tercih edilir .
Dopamin
Genellikle septik şok veya kardiyojenik şok tedavisinde kullanılır.Dopamin doza bağlı olarak değişen fizyolojik etkileri olan bir ilaçtır. [5]
- 2 mcg/kg/dak dozlarda< dopamin reseptörlerini uyararak vazodilatasyon yapar
- 5 -10 mcg /kg/dak arasında dozlarda beta- 1 adrenerjik reseptörleri harekete geçirir kardiyak outputu arttırır.
- 10 mcg/kg/dak > dozlarda alfa- adrenerjik reseptörleri harekete geçirir, damar büzülmesine yol açan ve sistemik damar direnci artar.
Bu nedenle , dopamin dozuna bağlı olarak, farklı fizyolojik etkiler elde etmek mümkündür.
Dobutamin
Beta -1 reseptörleri üzerinden kronotropik ve inotropik etkilere yol açarken Beta- 2 adrenerjik reseptörlerini üzerinden ise damar genişlemesine yol açar[6 ]. Bu etkilerin kombinasyon sistemik vasküler dirençte azalma ile artmış kardiyak output ile sonuçlanır. Dobutamin genellikle kardiyojenik şok olan hastalar için kullanılır . Septik şokta rutin olarak kullanılmaz sistemik damar direncini düşürerek hipotansiyona sebep olabilir.
References
- Matthay M, Dorinsky P. Managing the patient with hemodynamic insufficiency, shock and multiple organ failure. In: George RB, et al, eds. Chest Medicine: Essentials of Pulmonary and Critical Care Medicine. Philadelphia, Pa: Lippincott Williams & Wilkins; 2000:627.
- Daieski D, Manaker S. General evaluation and differential diagnosis of shock. In: Rose B, Rush J. UpToDate. 2002.
- Sibbald WJ, Mandel J. Management of septic shock. In: Rose B, Rush J. UpToDate. 2002.
- Practice parameters for hemodynamic support of sepsis in adult patients in sepsis. Task force of the American College of Critical Care Medicine, Society of Critical Care Medicine. Crit Care Med. 1999; 27:639.
- Dasta JF, Kirby MG. Pharmacology and therapeutic use of low-dose dopamine. Pharmacotherapy. 1986;6:304-310.
- Hannemann L, Reinhart K, et al. Comparison of dopamine to dobutamine and norepinephrine for oxygen delivery and uptake in septic shock. Crit Care Med. 1995;23:1962-1970.