Acilde Hata
‘Geleceğin güzel beyinleri’
Akıl Oyunları
- Trombotik trombositopenik purpuraya trombosit transfüzyonu yapılmasını önle: Çömez acil servis kıdemlisinin kan transfüzyonu dürtüsü annenin ağlayan çocuğuna süt verme eylemi ile paralellik gösterir. Sanki kan transfüzyonu tüm günahları silecektir. Ancak unutulmamalıdır ki trombotik trombositopenik purpuraya kan transfüzyonu yapmak orman yangınına dökülen petrol gibidir.
- Tümör lizis sendromu etkin tedavi edilmeyebilir: Tamam kabul ediyoruz onkoloji özellikli bir bilimdir, gerekleri hastaları içindir. Kemoterapi sonrası hastalar birçok komplikasyon yaşamaktadır. Akut renal yetmezlik, hiperkalemi ve hipokalsemi üçlüsü olan kanser hastasında sert sıvı hidrasyonu ve onkoloji konsültasyonu gereklidir.
- Malignite hastasında spinal kord kompresyonu atlanabilir: Kanser hastası sırt ağrısı ile acil servise başvurursa çok ama çok korkmanız gerekir. Mekanik kas ağrısından çok acil dekompresyon gerektiren spinal kord basısı yapan kitle varlığını kim hemen dışlayabilir. İşte umut vadeden çömez kıdemli burada gösterir kendini.
- Nedeni bilinmeyen ateşte santral katater bakısı atlanabilir: Özellikle asistanlığın ilk aylarında katater takmak süksedir. Bir de bakmışınız çömler ellerinde kataterler ile birbirlerine çarpıp duruyorlar. Girişim sonrası kırk sekiz saat içinde ateşi çıkan bir hastada her zaman katater ilişkili enfeksiyon düşünülmelidir. Santral katater için gerçek endikasyonlar olmalı elimizde çömler, orta kıdemler, çöm kıdemliler ama asıl çömler.
- Normal anyon gap ile asidoz dışlanır: Asidoz çoklu mekanizmalar ile oluşan vücut içi bir hatadır. Normal anyon gap sonuçlu asidoz sebepleri vardır (diyare, renal tübüler asidoz, normal salin uygulanması). Bu nedenle ince hesaplamalar sonucu elde edilen anyon değeri çömez kıdemlimizi rahatlatmamalıdır.
- Dirençli hipokalemide magnezyum unutulur: Hipokalemi tespit edilir ve potasyum replasmanı yapılır. Ancak şu kör olasıca potasyum bir türlü yükselmez. Hastaya tabak tabak muz yedirilir ama potasyum değeri Titanik gibi denizin dibine çakılıp kalmıştır. İşte burada akla hastanın serum magnezyum değerinin düşük olduğu gelmelidir.
- Tekrarlayan eklem ağrıları olan hastada septik artrit düşünülmez: Klinisyen non travmatik akut olarak şişmiş kızarık bir eklem görürse neyi mi hatırlamalıdır, septik artriti. Hasta tekrarlayan şiş eklem öyküleri tanımlasa bile artık o taş o kuyuya düşmüştür.
- Kompartman sendromu en son akla gelir: Belki de çömez kıdemlimiz Acil Tıp asistanlığını TUS’ta doğru cevap verdiği kompartman sorusu ile kazanmıştır ama bu başarı artık geride kaldığından güncel tıbbi uygulamalarda kompartman sendromu bilgisi aklından kayıp gitmiştir. Klinik ile uyumsuz ekstremite ağrısı tanımlayan, ezilme yaralanması olan tüm travma hastalarında kompartman sendromu dışlanmalıdır kaptanlar.
Kült
Vincent J. Markovchick, bless et all. Emergency Medicine Secrets. Fifth Edition. Elsevier.
Dr Çağdaş Can, Merkezefendi Devlet Hastanesi, Acil Tıp, Manisa
