Sefalosporinler

Sefalosporinler, antimikrobiyal aktivitelerine göre 5 farklı kuşak olarak sınıflandırılırlar. Bakteri hücre duvar sentezini bozarak, bakterisidal etkilidirler.  Sefalosporinlerin çoğu paranteral kullanılırlar. Vücuttaki eliminasyon yarı ömürleri 1-2 saattir. Seftriaksonun yarı ömrü oldukça uzun 5-10 saattir, dolayısı ile 24 saatte bir uygulanabilir.
  Sefalosporinler streptokoklara karşı etkilidirler, enterokoklar ise tümüne dirençlidir. H. influenza birinci kuşak sefalosporinlere dirençli, ikinci ve üçüncü kuşaktakilere duyarlıdır. N. gonore birinci kuşaklara dirençli, birçok ikinci kuşak (sefuroksim, sefoksitin) ve üçüncü kuşak sefalosporinlere duyarlıdır.
Sefalosporinler dokulara oldukça iyi dağılırlar, inflamasyon varsa periton, plevra, perikard ve sinovya sıvılarına tedavi için yeterli düzeyde geçerler. Kemik dokusuna iyi geçerler. Ancak göz ve prostata girişleri yeterli düzeylerde değildir.  1. ve 2. kuşak sefalosporinlerin BOS’a tedavi edici oranda geçmez. 3. kuşak sefalosporinlerden sefotaksim, seftriakson, seftazidim, seftizoksim menenjit durumunda BOS’na yeterli düzeylerde geçerler.
Sefalosporinler plasentadan fötal dolaşıma ve anne sütüne geçerler.
Sefalosporinlerin çoğu vücuttan metabolize edilmeden, böbreklerden glomerüler fitrasyon ile atılır.  Sadece sefoperazon %70 oranında safraya  atılır ve safrada yüksek düzeylere ulaşır.
Uyarılar: Sefalosporin tedavisi sırasında flebit sık görülen komplikasyonudur. İV infizyonun yavaş yapılması ile flebit görülme sıklığı azaltılabilir.
Sefalosporinler K vitamini metabolizmasını bozarlar, ayrıca barsak florasını bozarak K vitamini sentesizini inhibe ederler. Bu nedenle özellikle genel durumu bozuk hastalarda bu ilaçlar kullanılacağı zaman K vitamini de verilmelidir.

1.kuşak sefalasporinler;

1.kuşak sefalasporinler MSSA, pneumokoklar gibi gram pozitif koklara en etkili iken, gram pozitif koklardan enterokoklara etkisizdir. 1. kuşak sefalosporinler stafilakok ve streptekok enfeksiyonlarında penisilinlerin kullanılamadığı durumlarda etkin seçeneklerdir. Beta laktamaz oluşturan stafilokoklara karşı en etkili sefalosporin sefalotindir.
Penisiline allerji durumunda %3-7 oranında sefalosporinlerede çapraz allerji görülmektedir. 1. kuşak sefalasporinler cerrahi profilakside sıklıkla tercih edilen antibiyotiklerdir. Kardiak, torasik, ortopedik, vasküler, biliyer, intraabdominal ameliyatlarda profilaktik kullanılırlar. Yarılanma ömrü daha uzun olduğundan genelde sefazolin tercih edilmektedir.

1. kuşak Sefalosiprinlerin kullanış şekli, erişkin dozu ve müstahzarları

• Sefazolin 3×1 gr Paranteral Sefazol®, Cefamezin®, Maksiporin®, Cefozin®, İespor®.
• Sefadroksil 2×0,5 gr PO Cefradur®, Duricef®
• Sefaleksin 4×0,5-1 gr PO Maksipor®, ®Sef
• Sefradin 4×0,5 gr PO; Sefril®
• Sefalotin : 1 gr Keflin®

 

2. kuşak Sefalosiprinler

2.Kuşak sefalosporinlerin gram pozitif koklara etkinliği 1. kuşağa göre daha az gram negatiflere etkinlikleri ise daha fazladır. Özellikle sefuroksimin H. influenza, M. Catarrhalis ve gonokoklara etkinlikleri iyi decededir. Sefoksitin anaerop etkinliği fazla olan 2. kuşak sefalosporindir. Sefoksitin beta laktam antibiyotikler içinde Bacteroides fragilis’e karşı en etkili ilaçtır.

2. kuşak Sefalosiprinlerin kullanış şekli ve erişkin dozu

• Sefoksitin 4×2 gr Paranteral; Mefoxin ®
• Sefuroksim (parenteral) 3×1,5 gr Zinnat ®, Multisef ®, Oraceftin ®, Aksef ®, Cefaks ®
• Sefuroksim aksetil 2×0,5 gr PO
• Sefaklor 2×0,5 gr PO Cec®, Ceclor ®, Kefsid ®, Losefar ®
• Sefprozil: 2×500 mg tb; Serozil ®

 

3. kuşak Sefalosiprinler

3.kuşak sefalosporinlerin gram negatif aerop basillere etkinliği 1. ve 2. kuşağa göre daha iyidir. Enterik gram negatif basillere etkilidirler. Bu kuşak içinde pseudomonaslara etkili olanlar; sefoperazon ve seftazidimdir. Seftazidim pseudomonaslara en etkili 3. kuşak sefalosporindir. Duyarlı bakterilerin betalaktamaz enzimi salgılamaları ile bu bakterilerde sefoperazona karşı direnç gelişimi oluşmuştur. Bu nedenle sefoperazon bir betalaktamaz inhibitörü olan sulbaktam ile kombine edilmiştir.
Seftriakson, gonokoklara en etkili 3. kuşak sefolosporindir. 3. kuşak sefolosporinler gram negatif tüm bakterilere 2. kuşaktan daha etkilidir. 3. kuşak sefalosporinler; menenjit  dışı gelişen enfeksiyonlarda kullanılmamalıdır.
Sefotaksim, seftriakson, seftizoksim gibi üçüncü kuşak sefalosporinler gram negatif enterik basillere çok, gram pozitif bakterilere ise zayıf etkilidir. BOS’a geçişlerinin iyi olması nedeniyle menenjit tedavisinde ilk tercihtir.
Seftazidim; antipseudomonal özelliği nedeniyle menenjitler de dahil pseudomonaslara bağlı enfeksiyonlarda genellikle bir aminoglikozit ile kombine edilerek kullanılır. Aynı özelliğinden dolayı nötropeni + ateş durumunda tercih edilir.
Seftriakson bir çok merkezde gonokok enfeksiyonlarının tedavisinde ilk seçenektir. Bakteriler tarafından salgılanan betalaktamazlara direnç geliştiğinden bugün için sulbaktam ile güçlendirilmiş sefaperazon ile kombine preperatları kullanılır.

3. kuşak Sefalosiprinlerin kullanış şekli ve erişkin dozu

• Seftriakson 2×1-2 gr Paranteral Rocephin ), Cephaxon ®, Forsef ® , İesef ®, Nevakson ®, Unacefin ®, Desefin ®
• Sefoperazon 3×2 – 2×2 gr Paranteral; Cefobid ®, Primasef ®
• Sefoperazon + sulbaktam 3×2 gr-2×2 gr Paranteral; Sulperazon ® (sulbaktam içeriyor),
• Sefotaksim 4×2 – 3×2 gr Paranteral; Claforan ®, Sefagen ®, Sefoksim ®, Betaksim ®, Sefotak ®,Taxocef®
• Seftazidim 3x2gr Paranteral; Fortum ®, Seftaz ®
• Seftizoksim 2×2 gr- 3×2 gr Paranteral;  Cefizox ®
• Sefiksim 1×0,4 gr PO Suprax ®, Zimax®

4. kuşak sefalosiprinler

4.kuşak sefolosporinlerden sefepim gram negatif bakterilere en etkili olanlarındandır. Gram negatif basillerin dış membranına daha iyi penetre olur, birçok krornozomal ve plazmid aracılı beta laktamazlara karşı üçüncü kuşak sefalosporinlere göre daha dayanıklıdır ve beta laktamaz indüksiyonu azdır.

4. kuşak Sefalosiprinlerin kullanış şekli ve erişkin dozu

• Sefepim 3x2gr-2×2 gr Paranteral MAXIPIME ®, Unisef ®

 

5. kuşak sefalosporinler

5.kuşak sefalosporinler, Gram negatif etkinliği, anti-psödomonal etkinliği, metisiline dirençli S.aureus (MRSA) dahil, Gram pozitif patojenlere de etkilidir. Seftobiprol, MSSA ve MRSA, metisiline duyarlı ve dirençli koagulaz-negatif stafilokok­lar, penisiline dirençli suşlar dahil S.pneumoniae, ampisiline duyarlı Enterococcus faecalis’e etkilidir acak Enterococcus faeciuma etkisizdir.

• Seftobiprol      Zevtera® 
• Seftarolin; 2x600mg Omvelin ®

Oral kullanılabilen sefalosporinler

1. kuşak; kuşaktan sefaleksin, sefadroksil, sefradin
2. kuşak;  kuşaktan sefuroksim aksetil ve sefaklor
3. kuşak;  kuşaktan sefiksim ve cefdinir

 

Sefalosiprinlerin Genel Antimikrobiyal Spektrumu

1. kuşak	Gram-pozitif koklar (S. aureus dahil) etkindir.
2. Kuşak	1. kuşağa göre  gram pozitif koklara etkinliği  daha az, Gram negatiflere etkinlikleri ise daha fazladır Bazıları anaerobiklere etkin, S. aureusa ise etkisi azalmış
3. Kuşak	1. ve 2. kuşağa kıyasla daha fazla Gram-negatif etkinlik,  S. aureus ve Gram pozitif  etkinliği azalmış, bazıları Psödomonal etkinlik
4. Kuşak	3. kuşağa benzer artı antipsodomanal etkinlik
5. Kuşak	Gram-negatif etkinlik 3. kuşağa benzer, S. aureus’a (MRSA dahil) S. pneumoniae’ye karşı da etkindir.

Kaynaklar:

1. drugs.com
2. Wilson, W. R., Karchmer, A. W., Dajani, A. S., Taubert, K. A., Bayer, A., Kaye, D., … & Durack, D. T. (1995). Antibiotic treatment of adults with infective endocarditis due to streptococci, enterococci, staphylococci, and HACEK microorganisms. Jama, 274(21), 1706-1713.
3. Bisno, A. L., Dismukes, W. E., Durack, D. T., Kaplan, E. L., Karchmer, A. W., Kaye, D., … & Wilson, W. R. (1989). Antimicrobial treatment of infective endocarditis due to viridans streptococci, enterococci, and staphylococci. Jama, 261(10), 1471-1477.
4. ZASOWSKI, Evan J., et al. Multicenter observational study of ceftaroline fosamil for methicillin-resistant Staphylococcus aureus bloodstream infections. Antimicrobial agents and chemotherapy, 2017, 61.2: e02015-16.
5. Levine, D. P., & John, J. (2017). Antimicrobial Resistance in Staphylococci aureus: Mechanisms of Resistance and Clinical Significance. In Antimicrobial Drug Resistance (pp. 819-826). Springer, Cham.