Herkesin bir fikri var hayat üzerine ve tabi Tolstoy’un da. Mutlu bir hayat yok, daim olarak mutlu bir hayatın olmayacağını kabul etmelisin demiş ve devam etmiş sözlerine. Olumsuzluklara, olumluluklara nazaran daha sık rastlayacaksın, olumsuzlukların gardını düşürmesine izin vermemelisin. Benliğin devamlı mücadele içinde olmalı, mücadele etmekten vazgeçtiğinde, pes diyemeden yokluğa erişeceksin. Beklememelisin, çölde öylesine yatan bir kaya gibi beklersen, sıcak soğuk farklılıkları ve rüzgar seni yarım asır sonra yok eyleyecektir. Kararsız olabilirsin, siyah ya da beyazı tercih etmemen senin kararsız olman değildir, grinin 40 bin tane tonu var. Kararsız olabilirsin, lakin gayesiz olma, gayesiz olmak direksiyonu olmayan bir arabanın sürücü koltuğunda oturmaktan farksız. Mutlu olmak için emek sarf etmelisin, ne kadar çalışırsan çalış bu çabalamanın sana mutluluğu garanti etmeyeceğini de bilmelisin, mutluluk emek karşılığı bir kazanım değildir.
İntraosseöz Damar Yolu
Bu bakış açısını sahaya yansıttığımızda karşımıza çıkan, hayat kurtarıcı yöntemler olur. Temel yaşam desteğine ihtiyaç duyan hastalar gelir ilk akla. Neler yapabiliriz, olumsuzlukları nasıl yok edebiliriz, işlem öncelikleri arasındaki kararsızlıkları nasıl giderebiliriz ve asıl gayemiz olan hayat kurtarmayı, en kısa zamanda nasıl başarabiliriz? Bunların hepsi birbirine bir zincirin halkası gibi bağlı, birbirinden ayrılmaz ama sıraya konulabilir. Ve biz de bu zincirin bir halkası olan intraosseöz girişimden bahsedip, daha hızlı karar alma konusunda kendimize yardım etmiş olacağız. İntraosseöz (kemikiçi) girişim hangi koşullarda kullanılır?
- Bebeklerde venlerin küçük oluşu
- Yetişkinlerde kalın bir yağ dokusu oluşu (venler içine gömülmüş vaziyette olur ve bulmak zordur)
- Vazospazm
- İntravenöz yolun açılamaması halinde
İntraosseöz girişim rutin olarak kullandığımız bir yöntem değildir, sadece alternatif bir yoldur. Özel iğnelere sahiptir, ince iğneler eğilebilir ya da kemik iliği ve kemik parçalarıyla çabuk tıkanabilir. İntravenöz yolla uyguladığımız tüm solüsyonları, kanı, plazma ürünlerini ve ilaçları bu yolla da uygulayabilmekteyiz. İntraosseöz yol ile ilaçlar ve sıvılar kemik iliği sinüzoitlerine verilir, oradan venlere ve santral dolaşıma katılır. Bu yolun periferik yollardan daha hızlı olduğunu da belirtmek isterim. İntraosseöz girişimi uyguladığımız bölgelerimiz ise:
- Tibianın ön üst iç yüzü yani tüberositas tibianın bir parmak altı, bir parmak iç kısmı olacak şekilde ölçülür.
- Tibianın alt ucu, iç malleoller
- Femurun 1/3 alt kısmı
- Radius ve ulnanın alt uç kısımları
- Spina iliaca anterior superior kısmına uygulayabiliriz.
İntraosseöz girişim bölgemizi seçip uygulamamızı yaptıktan sonra bize düşen görev, acaba doğru yerde miyiz? İğneyi ilerletirken karşılaştığımız direncin aniden düştüğü noktada iğneyi itme işlemini sonlandırmalıyız. İğne mandrenini çıkarıp kemik iliği aspirasyonu yapmalıyız. İğnenin yerini doğrularken dikkat edeceğimiz nokatalara bakacak olursak:
- Kemik iliğini rahat aspire edebiliyorsanız
- Girişim sonrasında iğneyi bıraktığınızda düşmeden dik durabiliyorsa
- Verdiğimiz sıvılar dirençle karşılaşmadan rahatlıkla ilerliyorsa
- İğne giriş yerinin çevresinde, cilt altında herhangi bir şişlik olmuyorsa İğnemiz Doğru Yerde diyebiliriz.
Her iyinin içinde bir parça kötülüğün bulunması gibi intaossseöz girişimin de bazı komplikasyonları mevcut. Tibia kırığı, alt ekstremitelerde dolaşım bozukluğu ve osteomyelit gibi sorunları da kendi içinde barındırmaktadır. Pozitif ve negatif yönlerini karşılaştırdığımızda komplikasyonlarının o kadar da önemli olmadığını görürüz çünkü bu işlemin sonunda nefes alıp vermek yani hayat var.
Yaşamayı biz seçmedik, yaşama maruz bırakıldık. Öyle ya da böyle, şu veya bu şekilde, kendi ufak mücadelemizi veriyoruz. Bir kazananı yok, bir kaybedeni yok. Hayat eşittir mutsuzluk, boşluk kimi zaman; kimi zaman da hayat eşittir sevinç, coşku ama en nihayetinde hayat araftır, hiçlik ile varlık arasında. Herkese iyi yıllar…
Hemşire Dilek Yıldırım, Merkezefendi Devlet Hastanesi, Acil Tıp, Manisa
4.5