Taşınabilir Ultrason

Vahşi Hayat Ultrasonu (Çölü Geçen Adam)

‘Tam denize yaklaşırken koşmaya başlıyordu’
Giyinik

KumAdam
Tamam, borcum olabilirdi. Ama neden dinlemedi. Belki verecektim parasını. Cezam bu kadar ağır olmamalıydı. Çölde ne işim vardı. Atın başına asılı su ise ne ona ne de bana yetecek. Zaten suyu kimse içemeyecek. Neyse ki taşınabilir ultrasonumu almadı, belki bir işe yarar demek istiyordum ama bu hayaldi. Dur bakıyim, bu sesler de neydi. Nece konuşuyordu bunlar. Türkçe hem de. Seslenen kadın sesleriydi.
K: Yabancı sen de kimsin.
KA: Yabancıyım dediğiniz gibi, bakın beni ne hale getirdiler. Hakları olmayan parayı vermediğim için.
K: Diyelim ki seni kurtardık, ne faydan olur ki bize.
KA: Ultrasonum var yanımda, bakarım sağ-solunuza.
K: İndir şunu attan Kalima, görelim söylediklerinin ne kadarı yalan.
Kadınların bir kısmı gebe, çoğu hipovolemik ve periferik venleri sönmüş, dolaşımları bozuk. Uzun çöl yürüyüşleri sebebi ile birinin ayağında stres kırığı var. Sol ventrikülleri vasıfsız çöl yemekleri sonucunda randımanlı çalışmıyor.
Adamın elleri çözülür ve attan indirilir. KumAdam derin tebessüm ile ekler.
KA: Geniş teşekkürlerim size bayanlar. Belli ki çoğunuz hasta ama halen güzel. Sizin gibi bayanlar hep mutlu olmalı. Ultrasonum ile hizmetinizdeyim, isterseniz başlayalım.
Ultrason ile Fraktür Bulma, İnferior Vena Kava Görüntüleme, Ekokardiyografi, Gebelik ve Periferik Ven Tespiti Hakkında

• Kemik: Üst ve alt ekstremite, yüz ve kafatası, sternum ve kaburgalar kırık için proba uygun alanlar. Kemik korteksi tek hatta parlamalı, bombe içermemeli. Kırık bölgenin prob hareketleri ile ağrıması da tanı değerli ortaklar. Kafatası yuvarlak olduğu için kırıklarını rahat göstermemekte ancak siz arayın.

• İnferior Vena Kava: Subksifoid alanda uzunlamasına hareketler bizi bekleyen. 1.5-2.5 cm arası normal. >2.5 ise tank tam dolu, yola çıkar. <1.5 ise sıvısız yaşanmaz, unutma. Nefes alma ile çapı %50 azalmakta. Nefes yanıtı bilinci kapalıda veya ileri derecede KOAH atakta beklenmez, kıdemliyi çağırın.

• Ven: Obezler, dehidratlar, junkiler size sesleniyoruz. Gelin damarınızı bulalım. Antekubital veya external juguler kritik anatomik yerleri ile girişime uygun. Sağ elini kullanıyorsan probu sola al, diğer elinde iğne ucun olacak. Buldun mu damarı güzel, 1-2 cm proksimaline daldır enjektörü. Sonra ara bakalım damar içi beyazlığı, bir de enjektör içine dolan kırmızılığı.

• Gebelik: Kadın doğum ultrasonu konumuz değil dostlarım. Fetal gelişim, anomaliler ve daha fazlası. Ama en azından douglas sıvılı, kan B-HCG (+) hastaları kadın doğum ile konsülte edelim.

• Yankı: Amerikan Kardiyoloji Birliği kendi başına EKO yapabilir sertifikasını 6 aylık kurs ve 300 klinik doğru tanı ile veriyor. Ayrıntılı kalp kusurlarını görün demiyoruz. Ne mi diyoruz. Lafımız hastane öncesi sağlıkçılara. Yüksek irtifa pulmoner ödem tanısında patent foramen ovale sorgusu için. Pulmoner vazokonstrüksiyon delik kalpleri yüksek irtifada ciddi manada hipoksik bırakmakta. Dağda bulduğunuz hastayı sol tarafına yatırın. Sağ omuz hizasında apeksi prob hakimiyetine alın. Dört oda görün. Bunlar kalbin odaları. İntravenöz 10 ml tuzlu serumu çalkalayarak ajite edin, hava ile karışsın (ajite salin) ve damarın yoluna zerk edin. Kalbin sağ odalarına bakın bakalım, baloncuk doluşu var mı. Hastaya valsalva manevrası yaptırmayı unutmayın, sağ odalarının basıncı artsın. Sol odalara baloncuk kaçışı görürseniz delik kalp tanısını koydunuz demektir. Hafif kaçak (0-10 baloncuk), orta (10-50 baloncuk), (>50) ise biz fena.

 Vaha

Acil servisler hızlı ve doğru eylemlerin yerleri. Peki bu nasıl sağlanır. Serum ve direkt grafilere erişmek zaman alır. Hastanın vital stabil olma gerekliliği de cabası. Acil tıp emeklemenizi beklemez ve sizi yarı yolda bırakır. Bu nedenle ultrason bilme büyük süt dolu bulutlardan kancalarını uzatır. Hemen için bu sütü dostlarım.
 
Peyzaj
N. Stuart Harris and Peter J. Fagenholz. Ultrasound and Telemecine in the Wilderness. In: Paul S. Auerbach. Wilderness Medicine. 6th ed. ELSEVIER;2012:1845-62.
 

Dr Çağdaş Can, Merkezefendi Devlet Hastanesi, Acil Tıp, Manisa