İlk yardım için Anahtar Konular
- Tamamlayıcı oksijen uygulaması
- Epinefrin ve anaflaksi
- Göğüs ağrısında aspirin verilmesi (yeni)
- Turnike ve kanama kontrolu
- Hemostatik ajanlar (yeni)
- Yılan ısırmaları
- Deniz anası sokmaları (yeni)
- Sıcak acilleri
Tamamlayıcı Oksijen
Nefes darlığı veya göğüs ağrısı için tamamlayıcı oksijenin rutin uygulaması ilkyardım onlemi olarak tavsiye edilmemektedir.
Tamamlayıcı oksijen uygulaması dekompresyon hasarı olan dalgıclar için ilkyardımın bir parcası olarak değerlendirilmelidir.
Nefes darlığı veya göğüs ağrısı olan kurbanlara ilkyardım önlemi olarak tamamlayıcı oksijen uygulamasının fayda sağladığına dair bir kanıt bulunmadı. Dekompresyon hasarı olan dalgıclarda tamamlayıcı oksijen uygulamasının muhtemel bir faydasının olduğuna dair kanıtlar bulundu (2010 için yeni).
Epinefrin ve Anafilaksi
Epinefrin uygulamasına rağmen anafilaksi semptomları devam ederse ilkyardım uygulayıcısı ikinci doz epinefrin uygulamadan önce tıbbi yardım aramalıdır.
AHA/ARC Kılavuzu ilkyardım uygulayıcılarının kurbana yardım edebilmeleri için anafilaksinin belirti bulgularını ve epinefrinin otomatik enjektör ile uygun kullanımını öğrenmelerini önermektedir.
Epinefrin anafilaksi kurbanı için hayat kurtarıcı olabilir, ancak anafilaksi belirti ve bulguları olan kurbanların yaklaşık %18–35 kadarı ikinci doz epinefrine ihtiyac duyabilir. Anafilaksi tanısı profesyoneller için bile sorun olabilmektedir ve eğer anafilaksi olmayan hastalara (orn, eğer ACS olan bir hastaya uygulandığında) fazla epinefrin uygulaması yapıldığında komplikasyonlara (orn, myokardiyal iskeminin veya aritmilerin ağırlaşması) neden olabilmektedir. Bu nedenle ilkyardım uygulayıcısının, ikinci doz epinefrin uygulamadan once, EMS sistemini aktive etmesi teşvik edilmelidir.
Göğüs Ağrısı İçin Aspirin Verilmesi
Göğüs ağrısı olan herkes için ilkyardım uygulayıcılarının EMS sistemini aktive etmeleri teşvik edilmelidir. EMS’nin ulaşması beklenirken, eğer hastanın hikayesinde aspirin alerjisi ve yakın zamanda gecirilmiş gastrointestinal hemoraji hikayesi yok ise ilkyardım uygulayıcısı hastaya 1 adet yetişkin (enterik kaplı olmayan) veya 2 adet duşuk dozlu “bebek” aspirini ciğnemesini tavsiye etmelidir.
Eğer göğüs ağrısı ACS nedenli ise aspirin faydalıdır. Göğüs ağrısının kaynağının kardiyak kokenli olup olmadığının saptanması profesyoneller için bile cok zor olabilir. Bu nedenle aspirin verilmesi EMS’nin aktive edilmesini asla geciktirilmemelidir.
Turnike ve Kanama Kontrolü
Potansiyel yan etkilerinden ve uygun bir şekilde tatbik edilmesinin zorluğundan dolayı ekstremite kanamasını kontrol etmek için turnike, sadece eğer doğrudan bası uygulaması etkili veya olası değilse ve ilkyardım uygulayıcısı turnike kullanımında eğitimli ise endikedir.
Savaşlarda kanamanın kontrolünde turnikenin kullanımı ile ilgili buyuk bir deneyim oluşmuştur ve şuphesiz ki uygun koşullarda ve uygun eğitimle turnikeler kullanışlıdır. Ancak, ilkyardım uygulayıcıları tarafından turnike kullanımı ile ilgili veri yoktur. Ekstremite iskemisi ve gangreni kadar şok ve hatta olum gibi yan etkileri turnikenin yerinde kalma suresi ile ilişkili gorunmekte ve turnikenin etkinliği kısmen turnike türüne bağlıdır. Genel olarak, özel tasarlanmış turnikeler doğaçlama olanlardan daha iyidir.
Hemostatik Ajanlar
Hemostatik ajanların kanama kontrolünde ilkyardım önlemi olarak rutin kullanımı şimdilik tavsiye edilmemektedir.
Kanama kontrolünde birçok hemostatik ajan etkili olmasına rağmen bu ajanların kullanımı, etkinliklerinde görülen ciddi değişkenlik ve proembolik durumun indüklenmesi ve termal hasar potansiyeli ile doku harabiyetini içeren yan etki potansiyeli olması nedeniyle kanama kontrolunde ilkyardım metodu olarak tavsiye edilmemektedir.
Yılan Isırıkları
Lenf akımını ve dolayısıyla yılan zehirinin yayılımını yavaşlatmanın etkili ve güvenli yolu üst ekstremitede ise 40 ve 70 mmHg ve alt ekstremitede 55 ve 70 mmHg basınc aralıklarında ısırılan ekstremitenin tum uzunluğunun etrafını saracak şekilde basınclı immobilizasyon sağlayan bir bandaj uygulanır.
Basınçlı immobilizasyonun etkinliği artık diğer Amerikan zehirli yılan ısırmalarında da gösterildi.
Denizanası Sokması
Zehir yüklemesini inaktive etmek ve daha ileri zehirlenmeyi engellemek için denizanası sokmaları sirke(%4 -%6 asetik asit solusyonu) ile en kısa sure içinde en az 30 saniye sureyle serbestçe yıkanmalıdır. Nematositlerin uzaklaştırılmasından veya deaktive edilmesinden sonra denizanası sokmasına bağlı ağrının tedavisi mümkünse sıcak suya batırma yapılmasıdır. Denizanası sokması tedavisi için 2 işlemi yapmak gereklidir; daha fazla nematosit deşarjının engellenmesi ve ağrının giderilmesi. Birçok topikal tedavi uygulanmış ancak literaturun yoğun irdelenmesi ile nematosit inaktivasyonu için sirkenin en etkili olduğu gösterilmiştir. Ağrı tedavisinde en etkili yöntem ise tolere edilebilen en sıcak su içine yaklaşık 20 dakika daldırılmadır.
Sıcak Acilleri
Sıcak kramplarının ilkyardımında yapılacaklar; istirahat, soğutma ve meyve suyu, sut veya ticari olan elektrolit-karbonhidrat içecekleri gibi elektrolit-karbonhidrat içeren karışımlar içirilmesi Ağrılı kaslara germe, soğutma ve masaj faydalı olabilir. Sıcak bitkinliği, hastanın soğuk ortama alınıp yatırılması, kurbanın mümkün olduğunca çok giysisinin çıkarılması tercihen soğuk suya daldırarak kurbanın soğutulması ve EMS sağlayıcılarının aktive edilmesi ile agresif olarak tedavi edilmelidir. Sıcak inmesi ise EMS sağlayıcıları tarafından acil tedavi gerektirir ve IV sıvılar ile tedavi edilmesi gerekecektir. İlkyardım sağlayıcıları sıcak çarpan kişiyi sıvı içmesi için zorlamamalıdır.
İlk yardım için 2010 AHA/ARC Kılavuzu sıcak acillerini artan şiddetine göre 3 kategoriye ayırmıştır; sıcak krampları, sıcak bitkinliği ve en şiddetlisi olan sıcak inmesi, Sıcak inmesi bulguları, sıcak bitkinliğine santral sinir sistemi tutulumu bulguları eklenmesi ile ortaya çıkmaktadır.