Acil servis
Sürekli ama sürekli karşında, sayıların yetmediği bir dünyada yaşıyor.
Bu sefer gerçekten hasta olabilir diye sesleniyorsun kendine ama beklentilerin hiç yağmur yağmayan çölün susuzluğu içinde buharlaşmaya devam ediyor.
Aynılığın içindeki görüntüsüzlük her zaman risksiz seyretmiyor.
Bu seferki rutinin büyük bir nedeni olabilir.
Dört – Çok sık başvuran hasta
- Hastanın bu hafta dördüncü başvurusu: Yaş/başvuru sayılarını oranlıyorsun ve çıkan sayının giderek azaldığını fark ediyorsun. Her başvuru daha az ilgi ile taçlanmış, güveni temelinden sarsılmış bir diyalog almış başını gitmiş. Şikayet sahibine inanılmadığı için söylediklerinin de anlamı kalmamış. Ama bu sefer yepyeni bir hastalıkla karşılaşıyor olabilirsin, başvuru sayısıyla önemi eşleştirmek kendi kör noktalarını oluşturabilir.
- Hemen taburcu: İlk seferler tamam da bu son gelişinde bir dakikanın altında kaldı acilde. Gün aşırı nöbetlerinin değişmeyen yüzü olarak hep orada bir yerlerde, acil servis mimarisi onun varlığına göre planlanmış sanki. Yerdeki sarı taburculuk oklarını gösteriyorsun, tomografinin mavi oku değil sarı olan ok seninki diyorsun. Sarı oklar mahkeme taksilerini gösteriyor olabilir.
- Malpraktis davasında ekstra kanıt: Defalarca yapılan anlamsız başvuru sonraki gerçek başvurunun dava katsayısını arttırır. Demek ki diye başlarlar konuşmalarına ve şöyle devam ederler, her bir önceki taburculuk bu son patolojiyi beslemiş. Senin için hafifletici olan sebep onlar için suçun ekstra kanıtı olur.
- Gerçek nasıl anlaşılır: Gerçeği gizleyen hastalar çoklu başvuruların oyuncuları olabilir. Rapor, izin, boş vakit aktivasyonu, ilgi çekmek, bir kurumun parçası olmak gibi zeminsiz motivasyonlar onu size getirebilir. Adli potansiyel sezdiğiniz ama hasta tarafından bildirilmeyen olaylar da bu konu başlığı altında toplanabilir. Bu durumda 1) Korkutma (eğer yaralanmanın mekanizması doğru anlatılmaz ise yara iyileşmesinde sorunlar olabileceği). 2) Yakınları (sizler tarafından doğru bilgilendirilmemişsem hastalarının da doğru tedavi edilemeyeceği). 3) Dava (mesleği başındaki bir doktoru yanıltmanın suç teşkil edeceği) gibi provokasyonlar hasta/hasta yakınlarındaki gerçeği ortaya çıkarabilir. Buna korkutma, yakınları, dava üçlemesi deniliyor.
- Ne kadar sonra tekrar başvursun, risk/zaman diskordansı: Her başvurusu poliklinik yönlendirmesi içeriyor, ne zaman uğrasa üst katlara gitmesi gerekiyor. Diyelim ki sen bir ara polikliniğe gidersin dedin ama bu araya zaman sınırlaması eklemedin, işte tam da bu noktada hasta gitmesi gereken polikliniğe aylar sonra başvurabilir ve içindeki minik hastalık kocaman hale gelebilir. Poliklinik başvuruları en kısa zaman, yarın, bu sabah gibi ivedilik içermeli.
- Telefonla soru soran hasta: Bu hasta bedenen karşında değil, sesle katılıyor ortama, her dakika arıyor, telefonun çalış sesinden onun aradığını biliyorsun çünkü hep aynı saatlerde görüş alıyor, onun işi bu. Sekreter telefonu sana uzatıyor ve telefon size diyor. Sen de bilgilendiriyorsun, Hipokrat yeminin hatırlıyorsun. Hasta sordukça soruyor, dün endoskopi oldum, omuzun ağrıyor normal mi diyor, sen de olur öyle şeyler, kullanılan gazlarla ilgili diyorsun, birkaç gün sonra hasta ölüyor, meğer kanaması varmış, telefon kayıtlarınız dinleniyor ve yanlış yönlendirdiğin ortaya çıkıyor. Lütfen her seferinde karşına çağır hastayı, telefon yanıltıyor de.
- Narkotik bağımlısı, her yerden karar çıkarılmış hakkında, bu adama yazmayın şu ilaçları diye. Ağrıları bitmiyor, başı, karnı, bacağı, sen de hiç ilgilenmedin, hemen taburcu ettin diyelim, tamam haklısın narkotik verme ama bak bakalım, bu sefer onda subaraknoid kanama/mezenter iskemi/periferik arter hastalığı var mı.
- Tetkikler: Tekrar başvuran hastayı kutlayın ve şüphe ediyorsanız tetkikleri ikiyle çarpın. Akciğer grafisi tomografiye, tomografi ise MR’a ve ilgili bölüm konsültasyonuna dönüşsün. Çok başvuru tetkiklerin ikiyle çarpılma nedenini gerektirebilir.
- Sonuç olarak ne kadar sık başvurursa başvursun her seferinde başka, hatta daha ağır bir hasta karşında olabilir.
Odak
The Ultimate Emergency Medicine Guide: The only EM book you need to succeed. Sajid Khan
Dr Çağdaş Can, Merkezefendi Devlet Hastanesi, Acil Tıp, Manisa