Yılan Antivenomu (Antivenin) Nedir ?
Antivenom küçük miktarda zehirin bir hayvana enjekte edilmesi ile üretilir. Zehir hayvanın bağışıklık sistemi tarafından oluşturulan antikorlar hayvanın kanından alınırak üretilir.
Antivenin, panzehir, antivenom, antidot, yılan serumu veya antiserum olarak isimlendirilir.
Polisera, Polyvalent Snakes Venom Antiserum, Viper venom Antiserum 10 mL, Zagrep, isimli mühtahsarı vardır.
Polyvalent Snakes Venom Antiserum: Vipera Labetina, Vipera Xanthina, Viperaammodytes, Vipera Palestina, Cerastes Cerastes, Cerastes Vipera, Echis Carinatus, Echis Coloratur, Pseudo Cerastes türlerine karşı antikor içermektedir.
Türkiye’de Polisera 10 mL IM/IV formu vardır. 1 mililitresi;
- Macrovipera lebetina (Koca Engerek) ≥ 50 nötralize ünite
- Montivipera xanthina (Şeritli Engerek) ≥ 50 nötralize ünite
- Vipera ammodytes (Boynuzlu Engerek) ≥ 100 nötralize ünite
etkisi vardır.
Bölgelere göre yılan türleri
Türkiye’de ençok vipera (engerek) yılanı zehirlenmelerine rastlandığından
- Ammodytes (Boynuzlu engerek)
- Barani (Baran engereği)
- Kaznakovi (Kafkas engereği)
- Lebetina (Koca engerek)
- Pontica (Çoruh engereği)
- Raddei (Ağrı engereği)
- Ursini (Küçük engerek)
- Wagneri(Vagner engereği)
- Xantia (Şeritli engerek)
Türlere etkili polivalan yılan antivenomu bulundurulmalıdır.
Yılan ısırmasın; ısırık hikayesi ya da diş izlerinin varlığı antivenomla tedavi için yeterli sebep değildir
- Şok, hipotansiyon, EKG anormallikleri
- Bilinç bozukluğu
- Kanama
- Lokal şişliğin yayılması varsa verilmelidir.
Antivenom lokal etkilerde yetersiz olmasına rağmen zehirin sistemik etiklerini önler. Bu nedenle uygun yılan antivenomu ile tedavi uygulandığında çoğu zaman sınırlı bir nekroz haricinde ciddi komplikasyonlar gelişmemektedir.
Kontrendikasyonu
- At serumuna karşı aşırı duyarlılık
Yan Etkiler
- Aşırı duyarlılık reaksiyonları (Anaflaksi ve serum hastalığı)
Serum hastalığı antivenom tedavisi alan hastalarda %5 civarında görülür. Ateş, döküntü ve eklem ağrıları belirtilerinden dir. Tedavisi; prednizalon 1mg/kg başlanıp 1-2 hafta içinde azaltılarak kesilir.
Gebelikte Kullanımı
Gebede kullanımının güvenliliği konusunda kesin kanıt yoktur. Ciddi bulguları olan gebede akut ve kısa süreli kullanılabilir. Anaflaktik reaksiyon sonucu gelişen şok ve hipoksinin fetus üzerinde olumsuz etkisinin olabileceği akılda tutulmalıdır.
Bilinen ilaç etkileşimi yoktur.
Antivenomun dozu ve verilişi
Olası anaflaksi tedavisi için gerekli koşullar sağlanarak tedavi uygulanmalıdır. Yetişkin ve çocukta kas içine ya da intra venoz uygulanabiliyor.
0 ve ve 1. derece ısısrıklarda genellikle hastanın hastanede tutulması tercih edilir. Basit gözlem hafif ve orta dereceli yılan ısırığında genellikle yeterlidir. 2. derecede yılan ısırığında 20-30 ml ve 3. derecede yılan ısırığında zehirlenmelerinde hasta yoğun bakım ünitesinde tutulur ve acil tedavi intravenöz sıvılar ve antivenin ile yapılır.
- Yılanın ısırığından hemen sonra antiserum uygulandıysa 10 mL yeterlidir.
- 4 saat veya daha fazla zaman geçmişse; 20-40 mL antiserum uygulanır.
- Yaşamı tehdit eden ciddi yılan ısırmasında intravenöz yol tercih edilir, 40-50 mL antiserum, 1.000 mL serum fizyolojik içinde çok yavaş bir şekilde damar içinde, infüzyon (infüzyon oranı 1 damla/4 saniye) 50 cc/saat şeklinde uygulanmalıdır.
Antivenon zehirin o zamana kadar ki verdiği hasarlarda etkisizdir, bu yüzden antivenom tedavisi olabilecek en kısa zamanda yapılmalıdır. Birkaç dakika içerisinde hiçbir alerjik reaksiyon gözlenmezse verilen antivenom miktarı giderek artırılırılabilinir. Turnike uygulanmışsa antiserum verildikten sonra turnike gevşetilmelidir.
Antivenoma verilen cevap hızlıdır. Nötrleştirici miktarda antivenom verildiğinde nörotoksik belirtiler 30 dakika içinde gelişebilir ancak genellikle birkaç saat sürer. Sistemik kanama genellikle 15-30 dakika içinde sonlanır, kanın koagülabilitesi 6 saat içinde düzelir. Ciddi belirtiler 1-2 saat sonra da sürüyorsa ya da kanın pıhtılaşması 6 saat sonunda düzelmemişse antivenom tedavisi tekrarlanmalıdır
