Terlipressin (triglycyl-lysine vasopressin):
GLYPRESSIN ® 1 MG IV
Uzun ömürlü bir vazopressin analoğudur. Farmakodinamik olarak vazopressine benzerdir. Endopeptidazlar ile hızla aktif metaboliti olan lizin vazopressine metabolize olur. Lizin vazopressinin dokuya geçişi daha fazla, serbest fraksiyonu daha azdır; bu nedenle kardiyotoksik etkisinin de daha az olması beklenir.
Terlipressinin yarı ömrü 6 saattir; etkisi 30-60 dakikada başlar. Kardiyovasküler sistem üzerine V1 reseptörler aracılığıyla vazokonstrüktör etki yapar. Özellikle uzun süre ACE inhibitörleriyle tedavi görmüş ve perioperatif hipotansiyonu olan hastalarda kullanılması önerilmiştir. Erişkin hastalarda bile septik şokta kullanılmasıyla ilgili deneyim azdır.
Hayvan deneylerinde PVR’yi arttırabileceği gösterilmiştir, bu açıdan seçilmiş vakalarda kullanılmalıdır.Yenidoğan döneminde bile kullanılabileceğini bildiren vaka sunumu vardır[1]. Özellikle yüksek doz katekolamine dirençli klinik durumlarda kullanılması önerilir. Hemodinamik indekslerle birlikte böbrek fonksiyonlarını da iyileştirdiği bildirilmiştir. Birden fazla katekolamini kombine ederek yapılan klasik vazopressör tedavi vazodilatasyonla giden şok durumlarında her zaman etkin olmamaktadır. Katekolaminlerin birlikte kullanılmasının dezavantajları, aynı reseptörler üzerinden etki etmeleri ve yüksek dozlarda noradrenalinin perfüzyonu bozucu dolayısıyla potansiyel iskemik etkisidir. Düşük dozda (0.01-0.05 ünite/dakika) vazopressin infüzyonu dirençli vazodilatör şokta etkin olsa da terlipressin kullanılmasının avantajları vardır. Terlipressinin etki süresi daha uzun ve vasküler reseptörlere (V1a) ilgisi daha fazladır.
Doz: Özofagus varis kanamalarında. 4-6 saatte bir 1-2mg IV.
Terlipressin çok güçlü bir vazokonstrüktör olduğu için potansiyel doku iskemisinin önüne geçebilmek ve etkisini titre edebilmek açısından infüzyonla da kullanılabilir. Vaka sayısı az olduğu için intermitant kullanım (0.02 mg/kg/doz, 6 doz/gün) ve infüzyon (10 µg/kg/saat başlangıç) için kesin dozlar henüz belirlenmemiştir. Terlipressin kullanılarak katekolamin infüzyonlarının azaltılabilir olması ayrıca avantaj oluşturur.
Vazopressinin olsun terlipressinin olsun en sık görülen yan etkisi uçlarda, iskemik deri lezyonlarıdır.
Katekolaminlerle birlikte kullanıldığında aşırı vazokonstrüksiyona yol açarak ampütasyona kadar gidebilecek uç organ iskemilerine neden olabilir. Toksik rabdomiyoliz, oligüri, bronkokonstrüksiyon, hipokalemi, metabolik asidoz ve iskemik kolit riski de gözönünde bulundurulmalıdır. Güncel tedavi yöntemlerine, yoğun bakım monitörizasyon ve bakım olanaklarına rağmen septik şokta halen mortalite ve morbiditenin yüksek oluşu tedavide yeni yöntem arayışlarını gerektirmektedir[1].
Referas
1-Matok I, Leibovitch L, Vardi A, et al. Terlipressin as rescue therapy for intractable hypotension during neonatal septic shock. Pediatr Crit Care Med 2004; 5: 116-118.