‘Matematik bilimin kalp atışıdır’
Çağdaş Can
A: Siyanür yersen ölürsün.
B: O zaman siyanür yemezsem ölmem.
A: Bu doğru.
B: Ölümsüzlüğün sırrını bulduk diyebilir miyiz.
A: Ne demek istedin.
B: Siyanür yersen ölürsün dedin. Demek ki siyanür yemeyen sonsuza kadar yaşar. Ben de şimdi karar verdim. Yemek ne kelime, siyanürü yanıma bile yaklaştırmayacağım. Zaten hep sonsuza kadar yaşamak istemişimdir.
A: Kaçırdığın nokta siyanür dışında seni öldürebilecek birçokların olduğu. Mesela çok fazla elmalı pasta yiyerek, kaykaydan düşerek, fil tarafından ezilerek, Marchiafava-Bignami hastalığından veya paraşütün açılmadığı için ölebilirsin. Resmi mantıkta bu kör noktaya öncekini dışlama kusuru denilir. Siyanür ölüm için yeterlidir, gerekli değil.
Sembol
Bu tip önermeler sembolik mantıkta kullanılır ancak yaşamda yürümez. Ters mantık her zaman düz gelişi karşılamaz. Proton pompa inhibitörü ile epigastrik ağrısı geçen hastanın koronerleri açıktır veya nitrogliserin ile göğüs ağrısı azalanın koronerlerinde tıkanıklık vardır ifadelerinde olduğu gibi. Ne mide koruyucu ne de nitrat bize tanısal yol göstermede yeterlidir. Sembolik mantık ile hayattaki birçok sorun çözümlenebilir ama sizi yarı yolda da bırakabilir. Başka bir deyişle sembolik mantık gerekli ancak yeterli değildir ve içerdiği kör noktalar genel bilgi ağı ile aydınlatılmalıdır.
Dr Çağdaş Can, Merkezefendi Devlet Hastanesi, Acil Tıp, Manisa
