Herpes Zoster Virus Enfeksiyonu
Herpes Zoster veya zona daha önceden alınmış olan Varisella Zoster Virüsü (VZV)’nün reaktivasyonu neticesinde gelişen ağrılı enfektif bir durumdur. İlk önce geçirilen hastalık su çiçeği şeklinde görülürken reaktivasyonda meydana gelen hastalığa Herpes Zoster denir. Su çiçeği enfeksiyonun atlatılmasından sonra VZV duyu sinirlerinin dorsal kök ganglionlarının satelit hücrelerinde gizli kalmaktadır. Bazı hastalarda reaktivasyon nedeni anlaşılabilmiş değildir. Travma ve ultraviyole radyasyona maruz kalmak gibi olayların zona döküntüsü oluşması açısından tetikleyici olduğu kabul edilmektedir. Zona insidansı yaşlı popülasyonda artmaktadır. Bu durumun yaşla beraber bağışıklık fonksiyonlarının azalmasının bir sonucu olduğu düşünülmektedir.
Tanı:
Klinik olarak konulur. Geçirilmiş suçiçeği öyküsü ve bulguların ilerlemesi öyküde önemli noktalardır.
HZ’in üç dönemi tanımlanmıştır.
- Prodrom fazı boyunca %80 hasta etkilenen dermatomda ağrı, yanma veya parestezi olabilir. Lezyon ortaya çıkmadan bir kaç gün önce mevcuttur.
- Akut dönemdeki hastalarda vezikül biçimli döküntüler olmaktadır. çoğu hastada vücut orta hattını geçmez. En sık etkilenen iki bölge sırasıyla gövde ve yüzdür. Lezyonlar kurur ve 7-10 gün içersinde kabuklanır ve 2-3 hafta içersinde kaybolur.
- Bazı şanssız hastalarda herpes zoosterin kronik fazı gelişir, bu faz postherpetik nevralji olarak bilinmektedir. Bu durum çok ağrılı bir durum olup döküntülerin kaybolmasından 30 gün sonrasına kadar sebat etmektedir. postherpetik nevralji tedavi edilmesi güç bir durum olup genellikle yaşlı hastalarda ortay çıkmaktadır.
Oftalmik herpes zooster gibi bazı ciddi komplikasyonlarda herpes zoster sırasında gelişebilir. Bu durum trigeminal sinirin oftalmik dalının tutulması durumunda gelişmektedir. Bu hastaların yarısında oküler herpes zoster vardır. Oküler herpes zosterin bulunduğunun bir ipucu olarak bu hastalarda burun ucu da tutulmaktadır. Konjuktivit, üveit ve ülseratif keratit herpes zoster ’nin sonucu olarak ortaya çıkabilir. Bu ciddi durum uygun bir biçimde tedavi edilmediği taktirde körlüğe yol açabilmektedir. Tam bir oküler bakı ve acil oftalmolojik danışma gereklidir. Herpes zoster in diğer potansiyel komplikasyonları arasında Ramsay Hunt Sendromu (akut fasiyal paralizi), menenjit ve ensefalit sayılabilir.
Tedavi
Hastaların VZV bağışıklığı olmayanlar ve suçiçeği geçirmemiş olanlar açısından bulaştırıcıdırlar. Bu bulaştırıcılık dönemi veziküllerin kuruyup kabuklandığı aşağı yukarı döküntünün başladığı zamandan 1 hafta sonrasına kadar devam etmektedir. Bu dönem süresince hastalar gebelerden, immün yetmezliği olanlardan ve su çiçeği geçirmemiş bireylerden uzak durmalıdır.
- Ağrının kesilmesi önemlidir ve kısa dönemli oral analjezik ve narkotiklerin kombinasyonuyla kolay bir şekilde başarılabilir.
Tedavide döküntülerin gözlenmesinden itibaren 72 saat içerisinde olmak kaydıyla, antiviral ilaçlar kullanılmaktadır.
- Oral asiklovir, günde 5 defa 800 mg, döküntünün azaltılması ve postherpetik nevralji insidansının azaltılmasında etkindir.
- Asiklovire benzer etkinliği olan famsiklovir ve valaksisiklovir ise diğer alternatiflerdir. Bir çalışma valaksisiklovirin ağrı kontrolü üzerinde bir takım üstünlükleri olduğunu göstermiştir.
- Çalışmalar steroidlerin Postherpetik nevraljigelişimini engellemediğini göstermiştir. Bazı yazarlar steroidlerin Ramsey Hunt Sendromunda faydalı olabileceğini bildirmektedirler. Oküler tutulumun tedavisi için göz Konsültasyonu gereklidir.