Zehirli Bitkiler Nelerdir ?
İlaç sektöründe ham madde olarak pek çok bitkisel kaynaklardan yararlanılmaktadır. Tıp gelişiminde bitkisel tedaviler birlikte anılmaktadır. Bitkilerin alınması sonucu oluşan zehirlenmelerin teşhis, toksisite mekanizması ve tedaviyle ilgili detaylar zehir kontrol merkezlerinden elde edilir. Bitkinin cinsi bilinmiyorsa botanik uzmanına ve aktarlara örnek verilmesi yararlı olabilir. Bahçe kitapları da ayrıca teşhis için yararlı kaynaklardır. Bitkilerin ciddi toksisite potansiyelleri oluşturmalarına rağmen, hekimler genellikle bitki zehirlenmeleri hakkında genel bir bilgi eksikliğine sahiptirler.
Hastanın başvurduğu özgül semptomları tedavi edilmeli, alındığına inanılan zehirli bitkinin tipiyle ilişkili olduğu düşünülenleri değil. Birçok benzer bitki tiplerinin farklı geniş potansiyelleri ve toksin karışımları vardır; bitkinin yaşı, toprak durumu ve diğer faktörler toksik semptomların şiddetini belirler.
Tanımlanmış Bitkisel Toksinlerin Sınıflandırılması
Amigdalin ve siyanojenik glikozidler
Siyanid, çiğnenen meyve çekirdeklerinin veya tohumların (Prunes türleri: kiraz, kayısı, şeftali) veya yaprakların ve gövdenin (Hydrangea, eskimiş çilek) gastrointestinal hidroliziyle üretilir. Ciddi zehirlenme nadirdir. Semptomlar ve tedavi için “Siyanid”yazısı üzerindeki linki açabilirsiniz.
Antikolinerjikler
Kuru ağız, taşikardi, deliryum, üriner retansiyon ve midriyazis gibi tipik antikolinerjik sendrom görülür. Birçok zehirlenme ılımlıdır ve destekleyici tedavi görülür.
Kalp glikozidleri
Digital ve benzer bileşikler bazı bitkilerde farklı miktarlarda bulunur. Sadece tek bir zakkum yaprağının tüketimi ile ölüm bildirilmiştir (“Digibind Digoksin” yazısı üzerindeki linki açabilirsiniz.).
Nikotin benzeri semptomlar
Bu toksinler nikotin ve akonitin’i içerirler. Semptomlar bulantı ve kusma, tükrük artışı, diyare, yerinde duramama ve nöbetleri içerir. Ayrıca midriyazis de gelişebilir. İlk faz olan uyarılmayı takiben solunum depresyonu ve hipotansiyon gelişebilir.
Solanin
Solanin, nikotine benzer etkilere sahiptir. Ek olarak solanin içeren birkilerin sıklıkla anlamlı miktarlarda atropinik alkaloidlere de sahiptirler, böylece net etkileri tahmin edilemez. Semptomların ortaya çıkışı bir kaç saat gecikebilir.
Toksalbüminler
Bu oldukça toksik bileşikler (örn; abrin, ricin, phallin) akut gastroenterit, dehidratasyon ve şoka neden olabilirler. Konvülsiyonlar, hemoliz ve renal ve hepatik yaralanma da ayrıca gelişebilir. Oral ve özefageal irritasyon veya yanıklar görülebilir.
Okzalatlar
Bazı bitkilerin yapraklarında ve gövdelerindeki çözünmeyen kalsiyum okzalat kristalleri müköz membranları irrite eder ve ağız, boğaz ve dilde ödeme neden olabilir. Nadir ciddi reaksiyonlarda ağızda sulanma, disfaji ve hava yolu tıkanıklığı gelişebilir. Yeterli miktarda okzalat emilirse böbrek yetmezliği gelişebilir.
Tedavi
Bilinmeyen bir bitki veya potansiyel ciddi toksik etkileri olduğu bilinen bir bitki alındıktan sonra mide lavajı önerilmektedir. Mide lavajı sonrası aktif kömür, katartik ve gerekliyse semptomatik tedavi ile takip edilir.
Semptomatik tedavi ile takip edilir.