Özet: Neptün’ün kapılarına güvendin, medeniyetin tohumlarını unutulmuş topraklara gizledin.
‘Desen bilimi’
Tycho
Hatırlamanıza
Mekik ışık hızında seyrini tamamlaya dursun, mürettebat tıbbı sorunları ile boğuşmaya devam eder. Neptün’ün Kapıları-1 süresince yaşananların üstüne yazılanlar tüm dirençleri devirir.
U: Kaşeksi alıp başını gidiyor, ekip 0 beden mankenlere benziyor. Destek gıda tüketiminin faydaları kitaplarda asılı dururken ekip zayıflıyor.
Yazı: Nemrut uzay gastrik boşalmayı yavaşlattığından uzaygezer kendini göreceli tok zannediyor, yemekten korkuyor. Al sana kilo kaybı, erime.
U: İki büklümler oluşuyor, eller kostovertebral açıya gidiyor. Yıldız gemisinde fentanil kalmıyor, Mars ve Venüs’ten yasa dışı yollarda fentanil, meperidin sağlanıyor.
Yazı: Ayağı yere değmeyen ekibin kemik erimesi oluyor, kan kalsiyumu yükseliyor. Onlar da yemiyor içmiyor böbrekte birikiyor.
U: Milletin kafası dört beden genişliyor, juguler venöz basınç takibi yapılıyor. Farkında değiller ama döndüklerinde göz küreleri eskisi gibi olmayacak.
Yazı: Kafaya akan kan endokrin dengeyi oynatıyor. Natriürez tetikleniyor, antidiüretik hormon baskılanıyor. Kronik periorbital interstisyel sıvı artışı kalıcı göz anatomi bozukluklarının nedeni. Mekik içi biçare çabalar serum kortizolünü de şenlendiriyor.
U: Deride yaralar, renkte değişiklik. Mor göz altları, tükenmiş vücut dengesi. Tüm bunlar ne için göreceğiz dostlarım.
Yazı: Kan kortizol yüksekliği ilişkili immünsüpresyon saptanıyor, uçuş sırası ve sonrası fırsatçılar keyiften halay çekiyor.
U: Parmak uçlarım, kapiller dolum sürem. Çarpıntım mı var, bilmiyorum. Fena halsizim ama umut çok yakın, tüm bunlara değer.
Yazı: Sodyum düşüyor, potasyum değişmiyor, kalsiyum yükseliyor. Uzay anemisi azalmış yerçekimi ile ilişkilendiriliyor. Plazma hacmi azalınca hematokrit göreceli artıyor, eritropoetin salgılanmıyor.
Ses sese karşı
– Neptün’ün kapıları büyük bir gürültü ile açılıyor. Gemi katmanları yararak Neptün’e yaklaşıyor. Seçilmişlerin yüzüne kocaman gülüş yapışıyor, dudaklar kulaklara doğru geriliyor. Açılan gözler gördüklerine inanmıyor, bir rüya, gerçekten rüyaların rüyası bu. Toz, sonsuz buz, metal yağmurları, radyoaktif fırtına etraflarını saran. Bekledikleri bu değildi, beklediğimiz bu değildi diye bağırıyorlar. İster inan ister inanma kaptan.
Görelilik
Peki genel mi, özel mi bu görelilik. Ben tanıyorum öylelerini. Hep başka bir yere gitmek isteyenleri. Mutluluk orada bir yerde, kendisi de bilmiyor ama hissediyor bir şekilde. Mutluluk içimizde değil dışımızda diyor. Bir ulaşsam vahaya kana kana su beni bekliyoru fısıldıyor.
Yanılıyor.
Elinde olan sana tek kalan. Hayallerin bazen gerçekten daha soğuk kalır. Umutlar anlam ifade ediyorsa sonuç alınan beklentiler haline gelir. Sahip olduğumuza iyi davranalım ki o da bizi sevsin, kaçacak yer aramadan yaşayalım dostlarım.
Uzayzaman
Bacal K, Smart K. Space Medicine: The New Frontier. Wilderness Medicine 6th;114:2172-2204.
Dr Çağdaş Can, Merkezefendi Devlet Hastanesi, Acil Tıp, Manisa
Dr Aydın Sarıhan, Merkezefendi Devlet Hastanesi, Acil Tıp, Manisa