izopropil alkol zehirlenmesi
Terminoloji: İzopropanol; izopropil alkol (IPA), Propan-2-ol, C3H8O, C3H7OH veya CH3CHOHCH3 (bazen i-PrOH şeklinde aynı kimyasal bileşen farklı isimlendirmeler yapılmıştır.
izopropil alkol; evlerde tuvalet ispirtosu, cam sil olarak kullanılır, ayrıca çözücü ve dezenfektan endüstrisi, cilt ve saç ürünlerinde, deterjan, boya inceltici ve antifrizlerde bulunur.
İzopropil alkolden zehirlenme genellikle oral alım ile olabileceği gibi inhalasyon, dermal maruz kalma sonucu da olabilmektedir. SSS depresyonu etanolden iki kat daha güçlü, etki süresi 2-4 kat daha uzundur.
İzopropil alkol, etanolden daha toksik olmasına rağmen etilen glikol ve metanolden daha az toksiktir. % 50–80 oranında KC’de asetona dönüşür. Asetonun formikasit ve asetikasite dönüşümü sırasında hafif asidoz meydana gelir.
İzopropil alkol zehirlenmesi ve genel özellikleri
- Alkol dehidrogenaz ile asetona yıkılır
- Aseton öncelikli olarak böbreklerden, daha az bir kısmı akciğerlerden atılır
- %20–50 oranında böbreklerden değişmeden atılır.
- Hiperglisemi ve glikozüri olmaksızın, ketonemi ve ketonüri görülmesi tanıda önemlidir.
- Etanol yokluğunda izopropranolün yarı ömrü 6-7 saat, asetonun yarı ömrü 22-28 saattir.
- Toksik doz 1 ml/kg , letal doz 2-4 ml/kg’dır
- Fakat 1 lt alıma rağmen yaşayanlar mevcuttur
- Çocuklar özellikle hassastı
- 1ml/kg %70 isopropanoltoksiktir.
- 2-4 mg/kg letal doz
- Isopropanol zehirlenmesinin belirtileri; ketonemi ve ketonüri olur
- Hiperglisemi ve glikozüri yoktur
- Bu şekilde metanol ve etilen glikol toksisitesinden ayrılır.
İzopropranol Zehirlenmesi Tanısal Testler
Kan şekeri: Diabetikketoasidoz ayrımı açısından bakılır. Serum ketonu alımdan 30 dakika sonra yükselir.
İdrar ketonu ise 3. saatte görülür.
İzopropil alkol zehirlenmesi tedavi
- Monitorizasyon
- Damar yolu
- Yatak başı glikotest, gerekirse glikoz
- Bilinç bozukluğu varsa tiamin ve naloksan tedavisi
- Gastrik lavaj ve aktif kömür faydasız
- Elektrolit, hemogram, glikoz ve aseton bakılmalı.
- Hipotansiyon için sıvı tedavisi.
- Hemorajik gastrit gelişenlere RBC
- Ciddi asidoz varlığında başka nedenler araştırılmalı
- Kan gazı ve ozmotikgap: Hafif asidoz vardır.
- Osmotikgap artmış olmasına rağmen laktikasidoz ve hipotansiyon gelişmediği nsüreceanyonikgap normaldir.
- Gözlem + Destek tedavisi
- Şiddetli ve sıvı tedavisine cevap vermeyen hipotansiyonda; vazopresör kullanımı gerekebilir
Hemodializ ne zaman gereklidir ?
- Refrakter hipotansiyon
- Hemodinamikinstabilite
- İzopropranol seviyesinin 400 mg/dl olduğu durumlarda uygulanabilir
Taburculuk kriterleri
- Letarjik ve uzamış SSS depresyonu olanlar yatırılmalı
- 6-8 saat asemptomatik olanlar taburcu edilebilir