İshal Nedenleri

Bakteriler inflamatuvar ya da sekretuvar ishale yapabilirler.
Sekretuvar ishal sitotoksin aracılık eder. Özellikle Staphylococcus aureus ve Vibrio cholera gibi bakteriyel kolonizasyon sonrası oluşan toksinler nedeniyle sulu ishal oluşabilir.
İnflamatuvar diyare, intestinal mukozanın direk bakteriyel invazyonu nedeniyle gelişir. Sonuçta su, elektrolitler, kan, proteinler ve mukusunbarsak içine salınarak ishal oluşur. Klinik başvuru ateş, karın ağrısı, kanlı diyare, anoreksi, myalji, baş ağrısı, dehidratasyon ve kilo kaybını içeren dizanteri tablosudur. İnvaziv etkenler sebebiyle gayta direk bakısı genellikle bol eritrosit ve lökosit içermektedir.

• Sitotoksin aracılı bakteriyel gastroenteritler klinik olarak viral gastroenteritlere benzer.
• İnvaziv bakteriyel enteritler ateş, diyare, abdominal kramplar ve diğer sistemik semptomlu dizanteriye neden olurlar.
• Fekal eritrosit ve lökositler invaziv hastalıkta sıktır.

İshal tedavisi

Gastroenteritli hastalar içerisinden dizanterili olanlar en yüksek morbidite ve mortaliteye maruz kalma eğilimindedirler. Salmonella ve Shigella gibi sıklıkla görülen bir çok invaziv bakteriyel ajanlar, bakteriyemi, sepsis ve ölümle sonuçlanabilirler. Bu da özellikle yaşlı, bebek ve immün yetmezlikli hastalarla ilişkilidir. Bununla birlikte herhangi bir bakteriyel ajan hassas hastalarda belirgin hasar oluşturabilir. Dünya çapında V. cholerae her yıl belirgin sayıda ölüme neden olmaktadır. Tedavi neden olan ajana bağlıdır; ama akut durumlarda sıklıkla ampirik strateji gerekmektedir.

İshal için güncel klinik yaklaşım önerileri

1. Acil servise akut ishalle başvuran hastalarda etkene bakılmaksızın antibiyotik başlanabilmesi konusunda; Tavsiye Düzeyi: B.
2. Acil servise akut ishalle başvuran hastalarda antibiyotik ile beraber loperamide kullanılabilmesi konusunda; Tavsiye Düzeyi: A.
3. İnvaziv olmadığı düşünülen ishalli hastalarda antibiyotik olmadan loperamide kullanımı konusunda: Tavsiye Düzeyi: B.
4. Akut ishalde “Saccharomyces boulardii” kullanımının ishal süresini kısaltması konusunda; Tavsiye Düzeyi: C.
5. Akut ishalli hastalarda kültür pozitifliği ile ilişkili olan bulgular;
6. • Yüksek ateş: Tavsiye Düzeyi A.
   • Yüksek CRP düzeyleri: Tavsiye Düzeyi B.
   • Kanlı gaita: Tavsiye Düzeyi C.
7. Hyoscine N-Butylbromide akut ishalli hastalarda etkili midir? Tavsiye Düzeyi: C, olarak saptandı

Kaynak:

Acil Serviste Akut İshalli Hastaya Yaklaşım  Cenker EKEN (Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi, Acil Tıp Anabilim Dalı, Antalya)