Hydrastis Canadensis
‘Asıl alanı etnografyaymış’
Mina Urgan
Hatırlamanıza
Şifalı otların ‘Büyük Adam’ tarafından saklandığını söylüyor. Yardım etmemi istiyorlar. Kim mi bu Büyük Adam dostlarım, göreceğiz, göreceğiz.
Alacakaranlıkta hazırlanıyoruz. Tepeyi çıkıyoruz. Giderek kuşlar susuyor, ağaçlar kararıyor. Birkaç bitkinin yüzünde ızdırap ifadesi görüyorum veya bana öyle geliyor. Sonunda ulaştık. Mağaranın içi gözükmüyor. Karanlığın içinden gelen esintiye fısıltılar karışıyor. Bir anda tüm yerliler kaçıyor. Durun diye bağırmamın bir anlamı kalmıyor. Tek başınayım ve içeri giriyorum. Elimdeki meşalenin ne kadar dayanacağını bilmeden kendimi mağaranın derinliklerine yürütüyorum. Karşıma büyük bir karartı çıkıyor. Adam bana sesleniyor.
A: Kimsin
B: Havadan geldim. Uçağım düştü ve işte karşındayım. Neden yerlilerden ormanın otlarını saklıyorsun. Tekelci misin.
Büyük Adamın ayağı kayıyor ve düşüyor. Dostlarım gördüğüme inanamıyorum. Parçalanan ikiye ayrılıyor ve bir cüce ile iri kıyım adam oluşuyor, öylece uzanmışlar.
B: İşte öğrendin sırrımı, ben tek değilim, aslında iki kişiden oluşuyorum. Yerliler çocuğumu kaçırdı ve orman kral için öldürdü. Ormanın tüm otlarını topladım, sadece kendi bildiğim yerlere tohumlarını ektim. Acı çekmelerini istedim, hatta dizanteriyi bile yetiştirdim, karanlıkta üstlerine saldım. Gördüğün gibi cüceyim ama kafamı kullandım ve göle bırakılmış bu ucubeyi yanıma aldım. İkimiz bir olduk, Büyük Adam olduk.
Cüce hüngür hüngür ağlamaya başlıyor, iri kıyım ise anlamsız tebessümler içinde. Cüce ile iriyi yerlilere veriyorum ve olanları anlatıyorum. İlk önce inanmıyorlar ama sonra kendi gözleri ile görüyorlar gerçeği. Hastalarını nasıl mı iyileştiriyorlar, işte dostum yeni otumuz.
Hydrastis Canadensis Hakkında
- Yeşil, büyük yapraklı. Çok yapraklı diyebiliriz, 15-30 cm uzunluğunda.
- Terminal yaprak içine yuvalanmış meyvesi var. Taze ilkbaharda açar, tektir. Küçüktür ve gül rengi ile tanımlanır. Kuzey Amerika’da ikamet eder.
- Dispepsi için kullanılmaya başlanmış, iştah açıcı olarak hayatına devam etmiştir. Geniş kullanım alanı ile tanınır. Öksürük, diyare, karaciğer yetmezliği, ateş, gastrit, pnömoni ve kalp yetmezliği gibi.
- Asıl etken maddesine geldik dostlarım. Berberine. Geniş spektrumlu antibiyotik gibi bir şey. Stafilokok, Streptokok, Difteri, E.Coli, Salmonella, Kolera, Şigella, Psödomonas ve Candida üzerinde hüküm sürebiliyor.
- Bu etkileri nasıl mı gösteriyor. Özellikle dalağın kanlanımını arttırıyor ve lenfoid organları şenlendiriyor. Kısa süreli lenfoid şımarma kişiye güçlenmiş bağışıklık olarak dönüyor. Ateş düşürücü etkisi ise, aspirinin üç katı gücünde, fareler üzerinde yapılan deneylerde kanıtlandı.
Altın
Bilgi herkesin. Kaçıramazsınız, tekelinize alamazsınız. Bilim çağındayız ve kurtuluşumuz yok, öğreneceğiz. Bu ışık altından yansıyor ve eğer elinizin tersi ile iterseniz, işte o zaman ağırlıklar altında kalırız, eziliriz. Bilgilenelim ve paylaşalım. Göreceksiniz size dönen verdiğinizden fazlası olacak.
Not: İlaç esastır, yokluk anlarında Etnobotani’ye başvurulur.
Toprak
Kevin Davidson and Rick Marinelli. Ethnobotany: Plant-Derived Medical Theraphy. Wilderness Medicine. Sixth Edition. Paul S. Auerbach. ELSEVIER.
Dr Çağdaş Can, Merkezefendi Devlet Hastanesi, Acil Tıp, Manisa
