‘Herkes eşit pay alacak’
Kara Deniz
Hortum
Olmaz dememek lazım dostlarım, kim bilebilir, belki de fil saldırısı bekliyor bizi. Afrika’ya geçici göreve gitmiş olabilirsin, sirkten kaçmıştır veya hayvanat bahçesi duvarını yıktı. Ne olursa olsun, işte karşında kulakları, ayakları ve hortumu ile fil ve niyeti hiç de hoş değil.
Hastane Öncesi: Olay yeri entübasyonu, 5 litre normal salin, 2.interkostal aralıktan tansiyon pnömotoraks söndürme. Bir saatlik transport. Güzel yaklaşım için ortaklarımızı tebrik ediyoruz.
Acil Servis: Hipotansif, taşikardik, hipotermik, dört ekstremite hareketli, iki taraflı radial nabız alınmakta. Anterior toraks hasarlı, batın sol alt kadranda 4×4 cm’lik omentum görüntüsü. Bilateral göğüs tüpü ama az miktarda hava, kan. Hemoglobin 7, pH 7.1, 4 ünite eritrosit süspansiyonu, 4 ünite taze donmuş plazma, trombositler, tranexamik asit, sefazolin 2 gr, klindamisin 900 mg, tetanoz toksoidi. Evet kısa bir hasar raporu verelim. Sol abdominal omentum görüntülü açık yara, iki taraflı kaburga kırıkları, sağ pnömohemotoraks, göğüs kafesi sol taraf cilt, cilt altı, kas dokusunu içeren fil hortumu yarası, grade 4 dalak rüptürü, grade 3 karaciğer yırtığı, retroperitoneal kanama, sol radius kırığı. Bakalım 4.katta neler oldu.
Tartışma: Filler gövdeleri ile kurbanı sıkıştırmayı seviyor, eziyor, gerekirse parçalıyor. Kafa, hortum ve gövdesini yok etmek için kullanıyor. Kanamayı durdurma, kan ve sıvı desteği, yara tamiri, travma merkezine taşıma doğru tedaviler oluyor. Antibiyoterapi, tetanoz ve yara çevresi toksoidi unutulmamalı, kuduz açısından vahşi hayvan sorgulanmalı. Kişi fil ile tanıştıktan sonra yaşadı diyelim, post-travmatik stres bozukluğu geviş getiriyor.
Neden Fil Saldırına Yaklaşım Acil Çalışanları Tarafından Bilinmeli: Hastane öncesi tıp sadece metal yaralanmalarından oluşmuyor, hayvan saldırıları her yerde. Çoklu tutulum yapan, hızlı, hedef etkin yaklaşım gerektiren, hemorajik şok, antibiyoterapi bilgisi, tetanoz ve kuduz yaklaşım hakimiyeti içeren hadiseler acil emekçisini neden ilgilendirmesin ki.
Değerlendirme
Doğru hastane öncesi yaklaşım, acil servis hakimiyeti, cerrahi destek ile birlikte fil bile bana mısın demiyor. Güncel yaklaşımlar, sorumluluk alma ve bilgi donanımı. İşte bu durum altında kurtuldu hasta. Ne biri, ne de diğeri ötekinden üstün. Alanda etkin yaklaşım, hızlı taşıma, güncel bilgiler ile bezeli hemoraji söndürme ve hedef cerrahi filin varlığından daha büyük.
Düşen Kulaklar
Tsung AH, Allen BR. A 51-year-old woman crushed by an elephant trunk. Wilderness Environ Med. 2015;26:54-8.
Dr Çağdaş Can, Merkezefendi Devlet Hastanesi, Acil Tıp, Manisa
