‘…ama sonra toprakları kim ekecek’
Sabahattin Eyüboğlu, MAVİ ve KARA
Siyah
Açık kapıdan içeri giriyor. Kaynayan kazan karşısına çıkıyor. Kırk kişi odanın içinde yere uzanmış birbirine fısıldıyor. Fokurtulara yaklaşıyor ve suyun içine bakıyor. Kazanda beş el var. Bu eller sembolik hareketler ile karıştırıcısına bir şeyler anlatıyor. Karıştırıcı aldığı komutlar doğrultusunda elindeki dev kaşığın hızını değiştiriyor. Bütün bunlar odaya girene o kadar olağan geliyor ki sanki okula tekrar başlamış gibi hissediyor. Uğultu tüm odayı kaplıyor ve hakimiyetini kuruyor. Beş elin uzattığı EKG’ler yorumlanmaya başlıyor.
- Supraventriküler mi, yoksa Af: Hayattaki pek çok zorluktan biri. Ayrımlar. Kim, nerde, neden. Bütün bunların dışında bir de kuru şerit ayrımı var. Supra mı, AF mi ayrımında kalem bul ve R-R’ların üstünü çiz. Düzenli ise supraventriküler değil ise Af, tamam mı.
- Fizyolojik: İzole fizyolojik ST segment elevasyonunu hepimiz gördük. Filmin sonu nasıl bitiyor bunu da biliyoruz. Neyi mi bilmiyoruz. Bazen, ama çok sık değil, V1-V2’de ST segmenti eleve olur. Hastaya bakarsın, gram ter yok. On dakika sonra tekrar EKG çekersin, ST’ler terbiye olmuş, izoelektriğe sere serpe uzanmış. İşte şimde sen terle dostum.
- Kafa İçi: Kafa içi klostrofobik yaşar. İçi sıkılır hemen. Hele bir de kanaması varsı, basıncı da artar. Garip bir şekilde EKG’ye yansır bu durum. Nasıl mı. T’ler amuda kalkar, ST’ler deprese olur. Ancak siz yine de kardiyak sorunları akılda tutun ortaklar.
- Atipikler: Herkes, her şey aynı olmaz. Olmaması da gerekir, iyidir. Death Note’daki Shinigami gibi canınız sıkılır o zaman, defter bir anda elden kayar gider. HIV, diyabet, otoimmünler (kendinekötüler) genel anlamıyla atipik kardiyak belirteçlere gebedir ve en az ikiz doğurur.
- Resiprokun var mı: Ne tatlı kelime. Resiprok. Resiprok orda resiprok burda. Resiprokun senden güzel cümlesi sağlıkçılar içindeki en ağır küfürdür, kullanılmamalıdır. Bu nedenle öyküleri ve tipleri kardiyak kokan hastaların eleve ST’lerine resiprokları eşlik etmese de sen koroner koroner gül bana.
- Çoklu Değişkenler: Acilinde spirometre var mı. Yok, güzel. Ne yapıyorsun o zaman yeni tanı KOAH tanısı için, yağmur duası işe yaramaz. EKG işe yarar mı peki. Multifokal atriyal taşikardi (üç farklı P) ve nefes darlığı durumunda akla KOAH gelsin derim, spirosuz hem de. Unutma, Miami Devlet Hastanesinde tişört ile hasta bakıyorlarmış.
- Disritmi: Baktın P dalgaları var ama acayip bir düzensizlik içinde, nilüfer çiçekleri gibi, şerit içine dağılmışlar. Allah allah, ne yapsak şimdi. Prematür vurular mı desek, yoksa ne. Bu durumda Tip 1 ve 2. derece AV blokları akla getir. P-QRS uzayıp düşüyordur mesela.
- Sağ dal bloğu: Öyle iyi huyludur. Sağ dal görüldü mü normal sinüs ritminden bile daha çok sevinilir. Ama hastaya sor bakalım keyfi nasıl. V1-V6 hep beraber eleve ise sağ dal kurtarmaz seni dostum. www.aciltıp.com buna uygun olmayan konkordans diyor.
Beyaz
Eller sadece soru sormuyor aynı zamanda onun paçalarını çekiştirmeye başlıyor. Kazan şiddetle fokurduyor ve fokurdaması artıyor. Birinci el Hastane Öncesi EKG’nin Işık Almayan Köşeleri’ni, ikinci el Hastane Öncesi EKG’nin Işık Almayan Köşeleri-2’yi ve kalan eller kendi yazılarını sahipleniyor. Yazılarını bulan eller huzur içinde yumruk oluyor ve kullanılacağı günü bekliyor.
Dr Çağdaş Can, Merkezefendi Devlet Hastanesi, Acil Tıp, Manisa