Özet: Çürütülmüş topraklardan bilinmeyene kaçış birçok sorun ile ayrıntılandı.
‘Ahşap bir merdivenin bakış açısı’
Aforizmalar
Kütle çekim
Üretmeden tüketmek, sürekli istemek ama hiç düşünmemek, daha bitmeden ötekini gözlemek, günübirlik yaşamakla kalmayıp görünmeyeni tasarlamaya çalışmak. Evet dostlarım, istediklerimizi yapıyoruz, hiç vermeden hep almak istiyoruz. O zaman beklenen oldu ve geride hiçbir şey kalmadı.
E: mc2
– Dünyanın tüm kaynakları tüketiliyor, geriye sadece çürütülmüş topraklar kalıyor. Güçlüler, kendilerine seçilmişler diyorlar, dünyadan ayrılıyor. Neptün’e kaçış planı hızla tamamlanıyor ve mekik yıldız yolculuğuna başlıyor.
U: Tüm mürettebatın başı dönüyor. Yere düşmek istiyorlar, yerçekimsiz ortamda ortostatik hipotansiyonun anlamı kalmıyor. Diyastolik tansiyon yerlerde sürünürken ek kaybedilen sıvılar hiç de yardımcı olmuyor. Elektrolit geceleri düzenleniyor, kaybedilen sodyum için ağıtlar yakılıyor.
Yazı: Mikrogravite sorumlu, baroreseptör kökenli hatalar ile. Göreceli hipervolemi, diürez, hipotansiyon ve diyastolik düşme.
U: Yavaşlatılmış hayatın yerçekimden fakir insanları, size sesleniyorum. Farkında mısınız daha yavaş nefes alıyorsunuz, ne kadar içinize çekseniz yetmiyor, değil mi.
Yazı: Tidal volüm, ölü alan ve solunum sayısı azalıyor. Düşük intratorasik basınç beraberinde artmış karbondioksit difüzyon kapasitesini getiriyor. Kan oksijeni, karbondioksiti beraber azalıyor. Hipoksik, hipokarbik yaşam neye benziyor.
U: Herkes kendi köşesine çekilmiş, kusuyor. Henüz kusmayanlar ise bulantı içinde. Ayrılık anksiyetesi yanında bir de bu kayıplar olmadı şimdi.
Yazı: Vestibüler kanal alıştığı yerçekimini arıyor, bulamayınca denge fizyolojisi bozuluyor. Kendi sınırlı olan bu hastalık 25-50 mg promethazine yanıt veriyor.
U: Gemi tavuk çiftliğine benziyor, incecik bacaklar ile havada uçanlar görülüyor. Azalmış kas kütlesi ve osteoporoz nedenleri oldu.
Yazı: Mikrogravite burada da başrolde. Sadece kas değil kemikler de eriyor. Ekstremite incelmeleri gözle görülüyor.
U: Kocaman yalnızlık, izolasyon, ses yok, sadece boşluk. Uyarı eksikliği algıları burkuyor, duyular uyaranlarla beslenir, aç kaldılar. Halüsinasyon, yaşanmamış anılar zihin kıvrımlarını dolduruyor.
Yazı: Mekik sessizliği psikolojik sorunlara neden olabilir deniliyor. İzole yaşam, azalan entelektüel beceri, motivasyon düşüklüğü, somatik yakınmalar, özel yaşamın olmaması, uyku bozuklukları, artan iş yükü ve başarı beklentisi ek stresler olarak gösteriliyor.
devam edecek
Uzayzaman
Bacal K, Smart K. Space Medicine: The New Frontier. Wilderness Medicine 6th;114:2172-2204.
Dr Çağdaş Can, Merkezefendi Devlet Hastanesi, Acil Tıp, Manisa
Dr Aydın Sarıhan, Merkezefendi Devlet Hastanesi, Acil Tıp, Manisa