SIRS
Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’ne gitmem gerekti.
Doğruyu söylemek gerekirse eski okulumu uzun süredir ziyaret etmek istiyordum. Anılar köşe başlarına sinmiş benim gelmemi huzurla bekliyor gibi hissettim. Bakışlarımı dersliklerin olduğu duvara çevirdiğimde Picasso’nun resimlerini gördüm. Altı yıl boyunca aklıma gelmemişti ama nedense bugün bir anda şöyle düşündüm.
Neden bu adam sürekli savaşları çağrıştıran resimler çiziyordu!
Yanan okların şehirlerin üstüne yağması, yıkılan duvarlar, insanların birbirini yok etmek için gösterdiği çaba…Belki de gerçek bir kahraman yaratamadığı için oluyordu tüm bu curcuna. Mesela Kleopatra’yı ordularının başına geçirse sorun kalmayacaktı. Aslında Picasso’nun bu çizgileri Cezanne’nin resimlerini huzurlu kılıyordu.
Zıtlıkların birliği hipotansif/taşikardik tanıların çağrışımını akla getiriyor.
SIRS gibi.
- Koroner olmayan yoğun bakımlardaki mortalite (%20-60) nedenlerinin başında Sepsis var. Böylece tanı açısından klinisyenin tetikte olması gereken durumlardan biri haline geldi Sepsis.
- Dirençli hipotansiyon ve son organ hasarı.
- Bu iki kriter aynı anda görülüyor ve mortalite katlanıyor.
- Sadece enfektif durumlar değil; yanık/travma/pankreatit gibi süreçler de Sepsisin nedeni olabiliyor.
- SIRS kriterler (ateş/lökositoz/taşipne/lökopeni-sensitivite %70, spesivite %35) her zaman Sepsis ile birliktelik göstermeyebiliyor.
- Tablo olarak inceleyelim. (1991 ACCP/SCCM)
| SIRS | nabız > 90, beyaz küre > 12.000 veya < 4.000, ateş > 38 veya < 36, solunum sayısı > 20 |
| Sepsis | 2 SIRS kriteri + enfeksiyon odağı |
| Ağır sepsis | Sepsis + laktik asidoz veya sistolik < 90 |
| Septik şok | Ağır sepsis + IV sıvıya dirençli hipotansiyon veya son organ hasarı |
- Özellikle immünsüpresif, senil hastalarda SIRS’ın yarı yolda kaldığını görüyoruz.
- >65 yaş için enfektif süreçler afebril seyredebiliyor, hipoksi/taşikardi yanıtı her zaman görülmeyebiliyor. Taşipne/bilinç bulanıklığı ise genç hastalara göre daha sık klinikleniyor.
- Ve halihazırda kullanılan ilaçlar (beta bloker, lökositoz baskılayanlar) tanısal yaklaşımları sis perdesi ardına ittiriyor. Diğer nedenler ise transplant hastaları, hematolojik malignensiler, post kemoterapi, CD4 baskılayan durumlar (AIDS) ve immünsüprese hastalar gibi…
- Bu tip hastalarda SIRS olmadan Sepsis evresine saatler içinde geçilebiliyor.
- Hastaya tedavi başlamak için yoğun bakım yatışını beklemek yapılan hatalardan bir diğeri.
- Genişletilmiş Sepsis kriterleri içinde hipotermi, hiperglisemi, prokalsitonin, akut oligüri, kreatinin artışı, trombositopeni, hiperbilirubinemi, kapiller geri dönüşte azalma gibi ek maddeler var.
- Özetle; SIRS kriterleri Sepsise kör olabiliyor, senil/immünsüprese/ilaç etkisi gibi nedenler Sepsisi saklayabiliyor, Sepsis tanısı koyulan hastaların tedavilerine yoğun bakım yatışı öncesi başlamak gerekiyor.
Septik
SCCM 2014 European Society of Intensive Care Medicine
Dr Çağdaş Can, Merkezefendi Devlet Hastanesi, Acil Tıp, Manisa
