‘Üzerimde hiç ip yok’
Ultron
Dizel
Üçüncü Dünya ülkelerinde filizlenip 2.Dünya ülkeleri tarafından kabul gören, giderek ve şekil değiştirerek devam eden dünya savaşları ile teknolojik olarak evrimleşen, yanlış yönetilen ülkelerin doktorlarıdır Robodoklar. Güç dengelerini altüst eden bu kalbi atmaz sağlıkçılar doğru ve hızlı tedaviler için yapılandırıldı. Üç bin değil, 2015 senesi itibariyle doğum vücut buldu. Bakalım hangi özellikleri ile tanınıyorlar.
- Pupiller: Robodokların pupilleri simetrik olur, ışığı farklı tonlarda kırması gerekirse farklılaşır, herni olmuş beyin pupilde anlaşılır.
- Nörojenik şok: Hipotansif ve bradikardik sanmayın yerimize geçenleri. Vertebralarına sert cisimler ile zarar verilemez. Ama insan-doktor öyle mi, hele spinal ağ yük altında kalırsa hem tansiyon hem de nabız düşüverir en derin çukura.
- Yelken göğüs: Senin başına gelmiş olabilir ama onun gelmez. Tüm kafes dökme demirden oluştu, inspiryum ekspiryum gibi gereksiz alışkanlıkları yok. Paradoksal, asenkron, atipik nefes bekleme ondan.
- Obez değiller: Kalori ile değil, mazot ile çalışır. Çok zorda kaldı mı kullanılmış teneke, bakır, çivi karışımlarını varil bombası misali kendine yemek yapar. Senin, benim gibi yemek molası vermez, sürekli hasta bakabilir. Bu nedenle batın içi kaçak yağları, yağ dokuları olmadığından, morrisonda rahatça gözükür.
- Diz dislokasyonu: Daha bildirilmedi ama gözükürse bildirin. Onun diz eklemini fil saldırısı bile yerinden çıkaramaz. Senin dizin yaralansa, ki bu çok kolay, popliteal arter, sinir kim bilir nerelere kaybolur.
- Kafa: Kafalarına fırıncı küreği ile vurdunuz diyelim, kim buna cesaret edebilir, o da ayrı konu. Neyse, kafalarına vurdunuz diyelim. Karşında ne olduğunu hala anlamadın herhalde. Aldırmazlar çünkü altı kat demir aynı halede tek tabaka erimiştir. Öyle entübasyon sonrası kafa travması hastasında olduğu gibi hiperventile edelim, kafa içi basıncı düşürelim gibi kaygılara gerek kalmaz.
- Spinal yaralanma: Saldırının hedefi bu sefer bel, sırt civarı olsun, hastanede olmaz demeyin, hepimizin irili ufaklı ekimozları olmuştur. Robodoklarda öyle gizli vertebra kırığı olmaz. Tomografide, hatta MR’da görünmeyen kırıklardan bahsediyorum. Zaten Robodok MR’a girmez, mıknatısa yapışan çivi olur içinde, demirden yapıldı.
- Açık pnömotoraks: Açık olan kapatılır ama insan doktorsan. İçine negatif basınç ile hak etmediğin havayı çekersin, hani şu on ay buzdolabında duran peynirler gibi. Giderek şişersin, kurban bayramı misali. Yağlı spançlar yara kenarlarına, tek tarafları kapak görevi görsün diye açık bırakılır. İşte tüm bu kelimeler Robodokları bağlamaz.
- Tükenmez: Sürekli nöbet tutarsan, dinlenmezsen, gezmezsen tükenirsin. İnsan sadece uyuyarak dinlenmez. Ama Robodok gezmez, dinlenmez. On bin adım bakımı tek durduğu durak.
- Travmatik asfiksi: Travmatik asfiksi mi, o ne öyle, sen mi uydurdun şimdi. Göğüs kafesindeki travmanın yüze yansımış kızarıklığıdır. Venöz kanın darbenin etkisi ile kalbe değil kafaya geri dönmesi sonucu görülen tsunami etkisi. Robodokların damar yapıları yoktur dostlarım, bu nedenle kapaklı venöz ağa ihtiyaçları olmaz, yüzleri kızarmaz.
İpler
Tüm korkularımız ortak, herbiri birbirine benziyor. Yeni yazılımlar kendi teknolojisini ele geçirdi, yapay zeka organik üstünde hüküm sürdü. Doktorlar korunmak zorunda kaldı ve bu sağlık arayana zarar vermeden yapılmalıydı. Camlar kırıldı, sesler yükseldi. Robodoklar bizim yerimize geçerek bizi mi kurtardı, yoksa insiyatif hakkımız mı elimizden alındı. Kısa vadeli çözümler meyvelerini verir ama yıllar tırpanlarını esirgemez. En doğrusu Robodoklara ihtiyaç duymayacak politikaları yaşamak olacak.
Sıvı Demir
NAEMT. PHTLS. Prehospital Trauma Life Support. Military Seventh Edition. ELSEVIER. p217-353.
Dr Çağdaş Can, Merkezefendi Devlet Hastanesi, Acil Tıp, Manisa
