Servikal fraktür
- Hafta sonu
- Hatta hafta sonundan hafta içine geçilen o en kalabalık günlerden biri daha.
- Pazar akşamı, her yerde telefonlar çalıyor, siren sesleri sokaklarda yankılanıyor.
- Ve triyaj sırası uzadıkça uzuyor.
- 112 aradı, araç içinde bir saat sıkışıp kalmış 45 yaşındaki erkek hastayı getiriyoruz dediler, travma ekibi hazırlanıyor, kırmızı alandaki cihazlar çalıştırılıyor.
- cABCDE ile başladın, hastanın elinde motor güçsüzlük var, ekstremite yaralanması görmedin, çok büyük ihtimalle servikal yaralanmaya ikincil olmalı diye düşünüyor ve BT istiyorsun, fleksiyona zorlanmış boynun C5 fraktürünü görüyorsun, unstabil kırık, beyin cerrahisi konsültasyonu istedin, hasta acil ameliyata alınıyor.
- Herkes deniz kenarından dönüyor olmalı, Foça, Kuşadası, Çeşme, Bodrum, Marmaris bile var, bu hasta ise Didim’den. Koşarak denize girmek isterken sığ suları fark etmeyen hasta başını denizin tabanına vuruyor, boynu garip bir biçimde fleksiyona zorlanmış, Amerikan futbolcularındaki boyun yaralanmaları aklına geliyor, C2 kırığı direkt grafide bile gözüküyor, bu hasta da ameliyata alınmalı. Ameliyathane diğer hasta ile zaten aktiflenmişti, hastanın sevki için uğraşıyorsun, Glaskow koma skalası 13 idi, şimdi 11, hastaya henüz yer bulamadın.
- Bir günde iki servikal acil diye düşünüyorsun, yaz mevsimini hiç sevmediğini bir kez daha hatırladın. Nerede o sonbahar yaprakları düşerken kazak giyip soğuk havalarda yürüdüğün kaldırımlar, neyse ki mevsimler yeryüzünün hiç bitmeyen döngüsü.
- Bir diğer hasta ise Menemen Seyrek köyünden, geleneksel at yarışları yapılacağını biliyordun, acile gelirken yolda gördün afişleri ama şölen ilişkili travma hastasının geleceğini hiç düşünmemiştin.
- Hasta ensesini tutarak acili adımlıyor, attan düşmüş, neyse ki diyorsun, en azından yürüyerek başvurdu, bu bile morbiditeyi azaltmalı diye düşünüyorsun.
- Travma odası tam dolu, hiç yer yok, hastayı bekleme salonunda biraz daha bekletelim diyorsun, servikal collar bile takmaya gerek görmüyorsun.
- Çok derinlerden zihnin şöyle dindiriyor kaygılarını, aynı gün içinde üç servikal acil gelemez.
- O yoğunlukta hastayı unutuyorsun, en az dört saattir bekleme salonunda.
- Triyaj hemşiresi, doktor bey buraya gelebilir misiniz diyor, bekleme salonunda bir hasta bayıldı diye ekliyor.
- Korkun artarak adımlıyorsun koridoru, ve o hasta, yürüyerek acil servise başvuran, boynunu tutan, dört ekstremite flask, hiç hareket yok, solunum yüzeysel, hipotansif ve nörolojik şok tanısı zihninde çınlıyor, C3 fraktürü/epidural hematomlu.
- Ama ama diyorsun, iki unstabil servikal fraktür zaten başvurdu acile, aynı günde üç servikal acil olamaz diye düşünmüştün hastayı gördüğünde.
- Zihnindeki acil travma kotası çoktan dolmuştu çünkü.
- Unuttuğun nokta şu, bu hastalar birbirinden habersiz acilde, hiçbiri diğerinin olasılığını bilmiyor.
Fraktür
DOI: 10.1007/s00264-020-04593-y
Dr Çağdaş Can, Merkezefendi Devlet Hastanesi, Acil Tıp, Manisa
