Hipoglisemiye yaklaşım

‘Mandalinalar’

Ryunosuke Akutagava

Supangle

Her şey ama her şey şekere dönüşür. Su içsem yarıyor gibi. Vücut şekerle baş edemez ise ketonun olur. Keton arsızdır, yerinde duramaz. Asidoz yorganın altından bakar, tüm bunların toplamı boş evin kapısını çalar ama evde kimse yoktur.
Hipoglisemi

• Bilinç ile sorunu olan hastan varsa aklına hipoglisemi gelsin. Kan şekeri düşer, hasta kendinden geçer. Kan şekerine bakmanın en pahalı yolu nedir.
• Glukoz değerin ve şekerin düşme hızı semptomların rengini belirler.
• Terleme, titreme, anksiyete, bulantı, halsizlik, psikoz, koma gibi.
• Beta blokerler hipoglisemi semptomlarını gizler.

Metformin, sülfonilüre ve insülin

• Diyabet, metformin, sülfonilüre (gliburid) ve insulin ile tedavi edilir.
• Sülfonilüre çok alımı bacaklı hipoglisemi yapar. Uzun yarı ömrü klinisyeni zorlar. Tekrarlayan hipoglisemi ataklarını karşılamak için yoğun bakım gerekir, oktreotid tedavisidir.
• Peki metformin ne yapar.
• Şimdi bir soru yerinde olacak: Metformin çok alımında hangi laboratuvar sonucu elinde çiçekle seni bekler.
  

  A) Anyon gaplı asidoz

  B) Nonanyon gaplı asidoz

  C) Metabolik alkaloz

  D) Hipoglisemi

  E) Hipokalemi

  F) Anemi

  G) Kistik fibrozis

  T) Salmonella sepsisi

  z) artık yeter yanıtı verelim:

  A

• Metformin hipoglisemi yapmaz ama laktik asidoz ve hiperkalemi yapar. ‘Metformin-laktik asidoz-akut böbrek yetmezliğine’ Bermuda Şeytan Üçgeni denir. Diyaliz tek tedavisi olup ne pH ne de laktat düzeyi prognozu belirler. Tanısı zordur ama meyvesi büyüktür.
• Kaptanlar unutmadan ekleyelim IV kontrast verilen hasta 48 saat metformin almamalı.
• Eksojen insülin mi, yoksa insülinoma mı. Kemeraltı’ndaki en ünlü börekçinin adını bilenler bu soruya yanıt vermesin çünkü hepinizin C-peptid düzeyi havada uçuyor.
• Proinsülin pankreas aracılığı ile insülin ve C-peptide dönüştürülür. Bu bilgiden yola çıkarsak eksojen insüline bağlı hipoglisemide, ortamda proinsülin bulunmadığından, serum C-peptid düzeyi düşük olur.
• Unutulmaması gereken hipoglisemi tedavileri:

            1. D50, erişkin, 1-2 ml/kg

            2. D25, pediatrik, 2-4 ml/kg

            3. D10, neonatal

            4. Glukagon, 1 mg IM/IV

            5. Hidrokortizon adrenal yetmezlikte

6. Oktreotid sülfonilüre tetikli hipoglisemide

• Glukagon’u Feokromasitoma’da kullandım diyelim. Keşke kullanmasaydın. Katekolamin damarda ayyuka çıkar, vücut hipertansif çığlıklar atar. Alfa bloker sonrası Glukagon verirsen iyi olur. İki dakika sonra serum katekolamin düzeyini ölçtün ve dalgalanma yakaladın. Farketmeden Feokromasitoma tanısı koydun.
• Hiperglisemi nefes darlığı yapar. Cümlenin içinde nefes kelimesi varsa akla kapnograf gelir. PEtCO2 < 29 mmHg ise ketoasidoz devrede, > 36 mmHg ise değil. Kapnograf şekerin komplikasyonlarını aydınlatmak için kullanılabilir.

Ev yapımı
Shah SK, Shah L, Bhattarai S, Giri M, et 10XCK. Rhabdomyolysis Due to Severe Hypophosphatemia in Diabetic Ketoacidosis. NMA J Nepal Med Assoc 2015;53:137-40.
 

Dr Çağdaş Can, Merkezefendi Devlet Hastanesi, Acil Tıp, Manisa