‘Vebadan daha bulaşıcıdır korku,
göz açıp kapayana kadar ortalığa yayılıverir’
GOGOL
Yenidoğan
Taklit ediyor olabilir. Ölü, ölü olma durumunu taklit ediyor. Buralardan ayrılan mı, yoksa artık nefes almayan mı demeli. Her şeyde olduğu gibi tıp da ilerliyor dostlarım. Teknolojiden, sosyolojiden, felsefeden, tarihten beslenerek hızla yoluna devam ediyor. Hipotermi birimleri yeni değil, ama ne kadar kullanılıyor, elimizin altında mı. EKG, monitör, ventolin kolay da, soğutucularımız ne durumda. Ölümün ne kadarı yaşamda.
Bodrum Kat
– Nasıl mı tanıştık. Anlatayım. Tıp fakültesi 6. sınıf öğrencisiyim. Ailemden uzakta, kiralık bir evde yaşıyorum. Bu kasabanın herhalde en iyi tarafı evlerin üç katlı olması. Bahçeleri var. Bodrum ile birlikte üç kat. Paraya ihtiyacım var. Ailem yeterice gönderemiyor. İşte bu şartlar altında tanıştım onunla. Acil tıp profesörü, adı H. Z üniversitesinde ayrılmış, yeni beden akımının kurucusu olduğunu duydum. Söylentiler meslektaşları ile anlaşamadığı, bir takım etik olmayan yaklaşımları benimsediği ve hastaneden uzaklaştırıldığı yönünde, bilmiyorum. İlgilenmiyorum da. Dediğim gibi paraya ihtiyacım var. Hastane panosunda kiralık oda ilanımı görünce başvurdu. Altı aylık kirayı peşin vereceğini ve bodrum kata yerleşmek istediğini söyledi. Mükemmel bir teklif. Hemen kabul ediyorum. Söylemedim mi size, beni bağışlayın. Evin bodrum katının mezarlığa açılan kapısı var. Bunu bilmesine rağmen, çünkü diğer kiracı adayları gerçekten rahatsız oldu, odayı tutmak istedi. İnsanları anlamak zor dostum. Geceleri bodrum kattan gelen sesler yüzünden uyuyamıyorum. Çığlıklar, ışık, bağırışlar. Geceleri çalışacağını söyledi. Ben zamanla alıştım ama kız arkadaşım U’ya durumu anlatamıyorum. Köpeği var ve beni hiç sevmiyor. Bir gece, yine geç saatlerde, köpek bodrum kata indi ve geri dönmedi. Ben sorumlu tutuldum, beni ilişkiyi bitirmekle tehdit etti. Gece bodrum kata indim, artık bu garipliklerin aydınlanması gerekiyor. Bodrumun kapısını açıyorum ve Prof H’yi kendi kendine konuşurken buluyorum.
- H: Soğutulanın brakial vasküler reaktivitesinin korunduğunu biliyoruz, B-mode ultrason ile gösterdik. Ölüm sonrası spontan dolaşıma dönüşte yaygın iskemi de biliniyor. Belki de daha çok soğutursam, enjektöre daha fazla soğutucu serum konulabilir, o zaman nitrik oksit kökenli son organ hasarını engelleyebilirim.
- Mektup 1: Post kardiyak arrest sendromu beyin dokusu yaralanması, miyokard zedelenmesi, reperfüzyon hasarı, koagülasyon dengesizliği ve adrenal disfonksiyondan oluşuyor. Mikrosirkülasyon hataları sorumlu tutuluyor. Hipotermide sirkülasyonun endotel düzeyde korunduğu gösterildi. Bir noktada soğuktan çıkan ölmeye başlıyor, Prof H’nin neyi aradığı belli oldu.
- H: Şuradaki kız arkadaşımın köpeği değil mi. Hayır benimle ilgisi yok. Kamyonun altına ben gir demedim. Siz üst katta birbirinizle ilgilenirken, kapıyı artık kim açık unuttuysa. Sonra işte burada hayvancağız. Onu da soğuttum sonra ısttım. Başta canlandı ama, işte görüyorsun.
- Mektup 2: Terapötik hipoterminin komplikasyonlarında biri de rabdomiyoliz. Ayırıcı tanılarda bakteri, virüs kökenli olanlar dışlandı, ilaç alımı sorgulandı, BT anjiyografi ile abdominal ve periferik iskeminin olmadığı saptandı. Avcumuzda kala kala hipotermi kaldı.
- H: Evet ne zaman sorucan diye bekliyordum. İntihar etmiş, 5. kattan atladı. Kimse görmedi mi, gece yalnız ve karanlıktır. T mahallesinde bulmuşlar. Sahiplenen olmayınca bu mezarlığa getirdiler. Çalışmalarıma uygun. Ölümün 4. saatinde soğuttum, geç mi kaldım bilmiyorum.
- Mektup 3: Erken ve geç soğutma olduğunu yazdı bu mektup. Erken iki saat içinde, geç iki saat sonra. Erken soğutulanlarda kan laktat düzeyi yüksek, ortalama arter basıncı düşük (<90 mmHg), vazopressör ihtiyacı daha fazla saptandı. Aslında Prof H geç kalmadı ama ne ters gitti ki.
- H: Bu kullandığım dördüncü enjektör. Ucu eğri, miktarı az, rengi koyu, hacmi fazla, hepsini ama hepsini denedim ve canlanmanın vücut bulduğu miktarı belirledim. Nasıl mı. İki gün önce oldu. Kadın, 30’larının başında, bıçaklanarak öldürülmüş, evin karşısındaydı. Hemen soğuttum ve canlandı. Şu camı görüyor musun, oradan kaçtı. Bana zarar vermedi. Nereye gittiğini bilmiyorum ama aramaya başlasak iyi olur.
- Mektup 4: Soğutma ilkeleri basit, 30 ml/kg soğuk su (4 °C) bolus edilir, buz torbaları ve soğutucu üflemeler destek olarak kullanılır, 4. saatte 32 °C vücut istenen olur.
Sesler
Therapeutic hypothermia, Letter to the Editor, Resuscitation. First four for free.
Dr Çağdaş Can, Merkezefendi Devlet Hastanesi, Acil Tıp, Manisa
Trainspotting
Ama bu değişecek, ben değişeceğim, bu yaptığım son kötülüktü. Artık arınmış bir şekilde yaşayacak, bundan sonra hayatı seçecektim. Şimdiden sabırsızlanıyorum. Tıpkı sizler gibi olacağım. İşim olacak, ailem, büyük televizyonum, çamaşır makinem, arabam, disklerim, elektrikli konserve açacağım, sağlıklı bir bedenim, düşük kolesterolüm, hayat sigortam, ipoteğim, ev eşyalarım, sağlıklı giysilerim, valizlerim, üç parçalı takımım, saatim, parlak ayakkabılarım, abur cuburlarım, çocuklarım, parkta yürüyüşlerim, beş mesaim, yorgunluklarım, arabamı yıkamak, aileyle geçirilen yılbaşları, gelir vergisi, gider vergisi, emekli maaşım, temiz bir vicdan, ileriyi düşünen bir beyin, öleceğim güne kadar.