Çömez Acil Tıp Asistanı
‘Kaçabilirsin ama saklanamazsın’
Hozatlı Tüccar
Bilginize
Çömez asistanlar (asistanlıktaki ilk altı ay) iyi niyetli kişiler olsa da dikkat edilmesi gerekenlerdir. İstemeden hastaya zarar verme potansiyeli taşıyan bu kişilerin eğitim sürelerinin başında doğru yönlendirilmesi kıdemlilik hayatlarındaki hasta yönetimlerini kolaylaştıracaktır. Giderek kendine güveni artan çömez sorumluluk almaktan zevk alır. Aldığı zevke heyecan karışır. Bu zevk-heyecan döngüsü kıdemliye danışmadan hasta taburcu etme alışkanlığına dönüşür. Temelinde özgüveni arttıran bu eylem biçimi hata ile sonuçlanırsa üzücü sonuçlar doğurabilir. Amacımız çömez arkadaşlarımızı gücendirmek değil sık yapılan hataları vurgulamaktır.
- Akciğer noktasına fazla güvenilir: Bir belirtecin özgüllüğüne %100 dememek gerekir, aynı pnömotorakstaki akciğer noktası gibi. Ultrason ile sağ anterior 3. interkostal aralıktan bakıyor ancak plevral hareketleri görmüyorsun, üstelik stratosfer bulgusu eşlik ediyor görsele ama çelişkinin böylesi, B çizgileri pnömotoraks düşündüğün akciğer parçasında füzesel uzanımlar sergiliyor, dayanamıyor ve toraks BT istiyorsun, asbest ilişikili plevral yapışıklığı saptıyorsun, hastada pnömotoraks falan yok. Toraks tüpü hazırlayanlara sesleniyor, durun diyorsun. Çömez acil asistanı akciğer noktasına (lung point) o kadar güvenmemeli.
- Glokom: Kızarık ağrılı bir göz çömez tarafından her zaman konjonktivit olarak kabul edilme eğilimindedir. Işığa yanıtsız bir pupil, ağrılı bir göz ve sistemik semptomları olan hastalarda glokom akla gelmelidir.
- Omuz çıkığı-Aksiyel sinir hasarı: Omuz çıkığını redükte etmek zevkli ve göreceli kolay bir girişimdir. Bu nedenle çömez hızlı bir şekilde redüksiyon işlemine başlamak isteyecektir. Aksiyel sinir muayenesi girişim öncesi mutlaka yapılmalıdır.
- Skafoid kırık: Skafoid kemik utangaçtır. Kırığını direkt grafide görmek kolay olmayabilir. Atlanması halinde kemik nekroza gider. El travmalarında çömezin skafoid kemik hassasiyetine baktığından emin olun.
- Ayrıntılı nörolojik muayene-Romberg: Nörolojik muayene içinde romberg testi hep sona bırakıldığından evrimsel süreçte unutulmaya yüz tutmuştur. Yürütülmeyen hastanın nörolojik muayenesi tamamlanmış sayılmaz. Çömezinizin hastayı yürüttüğünü görün.
- Renal kolik gibi sunulur: Çömez kötü niyet içermeden tüm yan ağrılarını renal kolik olarak değerlendirme eğiliminde olacaktır. İdrar bulgularına bir de hematüri eşlik ediyorsa tanı kesinleşmiştir, hasta kesin renal koliktir. Bu iki klinik bulgu abdominal aort diseksiyonunda da görülmekte.
- Radius başı kırığı: Dirsekteki tüm kemikler gözümüzün önündedir ama radius başında hassasiyet olup olmadığını anlamak çaba ister. Baş parmak ile dirsek travmalarında mutlaka radius başına bastırılmalı, hassasiyet aranmalıdır. Günün çömezi radius başı palpasyonu yapmak istemeyecektir.
- Elde yabancı cisim: Eldeki yabancı cisimler tehlikeli. Yabancı cisim erken cerrahi girişim ile çıkartılmaz ise el fasyası içinde amputasyonla sonuçlanan dirençli enfeksiyonlar gelişebilir. Yabancı cisimli elleri çömeziniz taburcu etmesin.
- Distal nabzı kendi nabzı gibi alır: Genellikle hastanın distal nabızları hep alınır çünkü çömeziniz kendi nabzını almaktadır.
- İdrar yolu enfeksiyonu ve diyabet: İdrar tahlilinde lökositi olan ve yan ağrısı tarifleyen diyabetik hastalar pyelonefrit olabilir. Bu tip hastaların batın ultrasonu ile renal görüntülemeye ihtiyaçları vardır. Hasta yükü nedeniyle bu hasta oral antibiyoterapi ile erken taburculuğa adaydır. Çömezin bu hastayı taburcu etmesi önlenmelidir.
- Tek böbrekliler: Tek böbrekli hastalara yaklaşım çift böbreklilere benzemez. Tek böbrekli hastaların idrar yolu enfeksiyonu varsa böbrek fonksiyonlarına mutlaka bakılmalıdır. Bu hastalar çömezin taburculuktan zevk aldığı gruba girer.
- Pnömoni grafide yok diye atlanır: Çömeziniz pnömoni ön tanısıyla akciğer grafisi istediğinde dikkatli olun. Grafide patoloji görmez ise hastada enfeksiyon yok gibi algılar ki akciğer sesleri ve öykü daha güvenilirdir.
Değerlendirme
Her şey olur dostlarım. Zamanla hatalar azalacaktır. Acil tıp asistanlığının amaçlarından biri de, kahvaltı saatlerini mahkemede geçirmeden, uzmanlığı almak olmalıdır.
Kaynak
Bouncebacks! Weinstock MB, et al. 2018.
Dr Çağdaş Can, Merkezefendi Devlet Hastanesi, Acil Tıp, Manisa
