Küme Tipi Baş Ağrısı ve tedavisi

Küme tipi baş ağrısı, aynı tarafta kranyal otonomik semptomlarla beraber tek taraflı, şiddetli ve ayrı baş ağrısı atakları sendromudur. Otonomik semptomlar pitoz, lakrimasyon, miyozis, konjunktival kızarıklık, nazal konjesyon ve rinore ile beraberdir. Erkeklerde kadınlardan daha yaygındır ve migrene göre daha geç başlar. Sıklıkla aile öyküsü bulunmaz.
Ağrı trigeminal sinir dağılımında ortaya çıkar ve en yaygın olarak oküler, frontal ve temporal alanlarda görülür. Her atak 10-15 dakika içinde artış gösterir ve 180 dakika kadar sürer. Ataklar sıklıkla haftalar ile 2-3 ay arasında değişen bir aralıkta yaklaşık aynı saatlerde gelir ve günde 1-3 kez tekrarlar, birbirinden aylar yıllar süren ağrısız remisyon dönemleri ile ayrılır.
Hastaların bir alt grubu remisyonsuz kronik küme tipi baş ağrıları yaşarlar. Bu hastalar 1 yıldan fazla remisyonsuz ataklara sahiptir ya da remisyonlar 14 günden daha kısa sürmektedir. Epizodlar alkol ya da vazodilatatör tip ilaçlarla tetiklenir.
Nitrogliserin testi tanısal olabilir ve 30-60 dakika içinde tipik baş ağrısı oluşturur.

Küme tipi baş ağrısı tanı kriterleri

• Haftalar-aylar süren ağrısız dönemlerle ayrılan dizi şeklinde günlük ataklar.
• Ataklar tek taraflı şiddetli baş ağrısından ibarettir.
• Eşlik eden kranyal otonomik semptomlar arasında lakrimasyon, miyozis, konjonktival sulanma, nazal konjesyon ve rinore vardır.

Küme Tipi Baş Ağrısı Tedavi
Akut atakların standart tedavisi yüz maskesi ile uygulanan oksijendir (15 dakika boyunca 7 lt/dakika). Bu tedavi ile %70 oranında yanıt bildirilmiştir. Bilinen kardiyovasküler hastalığı olanlarda kontrendike olsa da, 6 mg subkutan sumatriptanın etkinliği kanıtlanmıştır: hastaların %80’i tam ya da tama yakın iyileşme tanımlarlar. Ergotamin ve dihidroergotamin gibi daha az etkili ajanlar da yaygın olarak kullanılabilir. İntranazal verilen 20-60 mg lidokain 10 dakika içinde biraz rahatlama sağlar ancak tam rahatlama nadirdir.
Atakların şiddeti, tekrar ortaya çıkma ve kronikliğine göre akut baş ağrısı tedavisini profilaksi takip etmelidir. Profilaktik tedavi atağın ilk belirtisinde başlatılmalıdır ve son atakta 2 hafta geçene kadar devam edilmelidir. Profilaktik ajanlar: verapamil, ergotamin, lityum, metiserjid ve steroidleri içerir. Verapamil 240-480 mg/gün dozda seçilen ajan olarak kabul edilmiştir. Kronik küme baş ağrısı olan hastalara yüksek dozlar (günde 1200 mg’a kadar) verilmelidir. Medikal tedaviye dirençli, kronik küme tipi baş ağrılarında cerrahi girişim tavsiye edilir.