Süre Etkin Hasta Bakmak
‘Bu kitapta tartışmalı konularda tarafsız kalarak yalnız belgeler ve gerçe…’
Yunus Emre, BÜTÜN ŞİİRLERİ
| Gazetedeki ilan dikkatimi çekti. İlanda, acil servis doktoruna yavaş hasta baktığı için uyarı gönderildiği, uyarıların üçe tamamlanması durumunda yavaş doktorun işine son verileceği yazıyordu. Doktor kendisine yapılan baskıyı gazeteye göndererek rahatlamayı hedeflemiş, çözüm önerilerinizi bekliyorum çağrısını ilanın altındaki not kısmına iliştirmişti. Gözlerimi kırpıştırdım, açtım kapattım ve tekrar yazıya baktım. Evet, hiçbir kelime değişmemişti, ilan öylecene uzanmış dinleniyordu. Ben de yardım çağrısını yanıtsız bırakmak istemedim. |
- Asıl sorununuz nedir: Konuşabilir, anlatır hasta. Konuşma içeriği pazardaki en ucuz domatesten, en iyi şeftaliye kadar değişir. Siz çekinmeyin, hastayı yönlendirin, ana şikayeti topraktan çekin çıkarın. Bugün acile gelme nedeniniz nedir diyebilirsiniz.
- Hastaları vizitten önce öğrenin: Acile biraz erken gelin, vizitten önce kıdemliyle çay için ve öğrenin. Yatış bekleyen, yatış beklemeyen, çözümlü olan veya olmayanları not defterinize yazın. Sonra vizite başlayın, bilinçaltı çarklarınız çözümler üretmeye başladı bile.
- BT mi çektireceksin, kontrastı şimdiden hazırla: Bayan hasta, sağ alt kadran ağrılı. Kanlar normal aralıkta, USG iyi niyetli ama hasta rahat değil. Belli ki olay BT’ye gidiyor. Sen iyisi mi kontrastını tüm bunlardan önce iste, acildeki en yüksek dolabın üstüne itinayla gizle.
- Renal kolikten hemen idrar al: Eski öykü, eski hasta. Bu ay tam sekiz kere acile geldi. Yine de idrar tahlili istemen gerekmekte. Sen hastanın ilk önce idrarını al sonra tedaviye başla. Dinmiş acılar sonuçlar ile kesişsin.
- X-ray öncesi kanları alınsın nefes darlığının: Nebüller, kortikolu steroidler havada uçuşmakta, EKG’de P pulmonale görülmekte. Hasta rahatladı ama bir dakika, PA-Akciğer grafisinde ne var öyle, sol alt lob pnömonisi mi o. Kanları daha almadın mı. Bir saat bekleyişin başladı o zaman.
- İki tendon kesisi mi geldi, ikisini de aynı bölüme danışma: Kurban bayramı tendonları alçı odasında birikmeye başladı. Sen dedin ekstansör, ben dedim fleksör. Ortopedinin tüm salonları dolu. Plastik cerrahi ise kantinde, dinlenmekte. Tendonları eşit dağıt dostum bölümlere, şeytan boş vakitte gizlidir.
- Gerçekten kan, X-Ray, konsültasyon gerekiyor mu: Geniş açılı çalıştın ve hiçbir şey yakalayamadın. Hipotalamusunda garip bir kaşıntı var, korkular seni yönlendiriyor ve gereksiz konsültasyonlar isteniyor. Konscumuz hemen gelemeyeceğini söylüyor. Sen de bu bilgiyi hastaya uzatıyorsun. Hasta sana kötü kötü bakıyor, rahatladığını söylüyor ve çıkmak için çırpınıyor. Sen izin vermiyorsun ve yeni hastaların kapıda sıra oldu bekliyor.
- İlaçları yarı dozda vermek: Geçen yıl hastan vardı hani, dormikum sonrası solunum arresti olan. O günden beri ilaçları 1000 cc’ye sulandırmadan veremiyorsun, 1 cc fentanili serum fizyolojikle şımartıyorsun. Hastaların rahatlamıyor, ağrılar, bulantılar, anksiyeteler durulmuyor, acil servis dolmuş taşıyor. Neden acaba.
- Sık kullanılan kriterlere hakim olmak kararlarınızın lezzetini arttıracak: Ottawa diz/bilek/ayak, Nexus servikal/omurga, Kanada kafa travması, PECARN pediatrik kafa travması, Centor strep boğazı, Wells pulmoner emboli/DVT kriterlerini bilgisayarınızın sık kullanılanlar köşesine ekleyin ve gerekli hallerde başvurun. Tarihin köşe taşları olan bu bilgileri zaman yönetiminde kullanın.
Ton
Türkiye acillerinde saatte 60 hasta bakılır, acil servis doktoru kararlarını hızlı, pratik ve doğru almalıdır. Sağlık sistemindeki bu iş basıncı şişer, şişer, şişer ve doktoru üzülür, yorulur, verimden düşer. İlanı veren doktor sağlık sistemindeki değişiklikleri dört gözle beklemekte.
Sosyal Destek Programı
Mark Plaster, MD, Founder of Emergency Physicians Montly: Lessons in Emergency Medicine Management.
Dr Çağdaş Can, Merkezefendi Devlet Hastanesi, Acil Tıp, Manisa
