Geri döndüler
’19. yüzyılda Amerika’ya giden göçmenler…’
Lud
- Epinefrin taburcu edilip kardiyak arrest olan hastada düşünüldüğü kadar hayat kurtarıcı değildir. Mesela şoklanamayan ritimler için epinefrin daha etkindir, epinefrin şoklanabilen ritimlerde sağkalımı arttırır ama nörolojik iyi olma halinde yarı yolda kalır. Vasopressin kullanmasan da olur, amiodaron VT/VF’de işe yarar, magnezyum ise polimorfik VT’de (torsad) etkindir ve NaHC03 kullanmanın sınırlı gerekleri ise sadece ve sadece ciddi asidoz, hiperkalemi ve trisiklik antidepresan çok alımıdır. Ventilatör ayarlarını entübe edilen hastalarda unutmamak gerek. Tidal volüm/solunum sayısı/Fi02/PEEP/I:E/plato basıncı/prone duruşu durumun özeti olmakta. AC mode çoğu hasta için önerilen, tidal volüm 6-8 ml/kg (KOAH/astım’da 10-12), solunum sayısı 16-18 (KOAH/astım’da 10-12 bpm), PEEP 5 cm H20, I:E 1:2 (KOAH/astım’da 1:4 hatta 1:5) Fi02 ilk %100 ancak hızlı bir şekilde %40’a düşürülmeli ve özellikle ARDS hastalarında prone pozisyonu (karnının üstüne yatış) oksijenizasyonu arttırıyor.
- Genç hasta, karın ağrısı: Protein C, S eksikliği (Akut mezenter iskemi) ciddi manada tromboz yapar. Fizik muayene bulgusu nonspesifik olan atravmatik karın ağrılarında akla gelmeli ama pek enderdir.
- Yan ağrsı: Abdominal aort diseksiyonu renal kolik benzeri ağrı oluşturabilir. İdrar analizinde hematüri bile saptanır, sizi şaşırtmasın. Bu nedenle ileri yaş grubu (>55) ağrılı yanlardan korkun.
- Baş ağrısı: Hastaların her zaman hayatımın en şiddetli baş ağrısı demelerine gerek yok. Bazı durumlarda subaraknoid kanama fokal defisit, görme bozukluğu ve konuşma güçlüğü ile kliniklenebilir.
- Ateş, baş ağrısı: Ateş bilinç bulanıklığı yapabilir ancak baş ağrısı, kusma gibi yakınmaların ateşe eklenmesi durumunda hastalar klinik takibe alınmalı, beynin enfeksiyonları dışlanmalı.
- Genç, bulantı: Akut apandisitin viseral fazı bulantı ile başlar. Genç yaş, açıklanmayan ateş ve bulantı kliniği akut apandisit seslerini ovalara yayar. Hastalar yirmi dört saat içinde içi boş organ perforasyonu nedeni ile ölebilir, dikkat ediniz.
- Genç, göğüs ağrısı, senkop: Göğüs ağrısı ve senkop kliniği ile acil servise başvuran genç hastalar aniden fenalaşabilir. Kanalopatiler, hipertrofik kalp hastalıkları aklınızda olsun. Şüphe halinde hastayı devirerek hastaneye yatırın.
- Kadın ve karın ağrısı: Aksi ispatlanıncaya kadar tüm genç+kadın+karın ağrıları: gebedir. Bu hastalara kanda b-HCG bakılmalı. Denge mekanizmaları nedeni ile ektopik gebelik rüptürü evre üç hemorajik şoka kadar klinik vermeyebilir.
- Bacak ağrısı: Bacak ağrılı hastanın, fizik muayenesinde sezilmeyen, başlangıç evresinde tomurcuklanmış derin ven trombozu olabilir. Doppler USG ileri dönem komplikasyonlar için (pulmoner emboli) gerekli. Madalyonun diğer yüzü unutulmamalı. Homans testi pozitifliği, doppler USG normal bile olsa, hastalardaki derin ven trombozunun bulgusu olabilir.
- Boyun ağrısı: Boyun ağrısı ve lateralizan defisiti olan hastalar karotis diseksiyonu kıskacındadır. Uzun süre telefonla konuşma sonrasında bile karotisi diseke olan bayanlar saptanmıştır. Bu nedenle altı dakika ve üzeri telefonla konuşmak zararlıdır.
- Halsizlik: Özellikle yaşlı hastalarda halsizlik birçok hastalık öncülü. Çoklu antihipertansif kullanan ve sıvı tüketimi sınırlanmış immobil veya semimobil ileri yaşlılarda hiperpotasemiye ikincil nodal ritm görülebilir. Bu tip hastaların elektrokardiyografilerini isteyiniz.
- Senkop: Senkop ile acil servise başvuran hastaların tanı yelpazesi züccaciye dükkanına girmiş fil gibidir. Genç, ek hastalığı olmayan, uzun süre ayakta kalma sonucu senkop geçiren hastada etiyoloji iyi niyetli olabilirken, koronerleri tıkalı/kalp yetmezliği olan hastalar fatal disritmiler açısından irdelenmeli.
Eve Dönüş
Weinstock MB, et al. Bouncebacks! Medical and Legal. 2011.
Circulation. 2015;132(18 suppl 2):315-67.
Dr Çağdaş Can, Merkezefendi Devlet Hastanesi, Acil Tıp, Manisa
