Taburcu Etsen de Dönecekler

Taburculuk

• Tansiyon pnömotoraks yönetiminde unutulmamalı, örneğin; iğne mi yoksa tüp mü kullanılacağı. Demem o ki iğne yetmeyebilir. Yapılan o çalışmadan bahsedelim mesela, orta klaviküler hat 2. İnterkostal aralıktan vücut kitle indeksi 29 olanlarda başarı için en az 6.2 cmlik mesafeyi aşmak gerekiyor, öyle 16-18g ile 4.7 cmlik başarı plevra puff sesi için yeterli olmuyor. Üstelik KOAH’lılardaki bülleri patlatmak, sanki yalancı ve başarısız bir şekilde, tansiyon pnömotoraksı alt etmek gibi klinisyenine yanlış izlenim verebiliyor. Bu nedenle BMI oranı, entübe hastadaki hızlı gelişen pnömotoraks durumu, iğne torakostomi ile duyulan puff sesinin anlamsız olabileceği, tüp torakostominin kesin tedavi olması ve iğne sonrası tüpün mutlak gerekliliği iğne dekompresyon tedavilerinin önceliğini sorgulatmakta.

• Kurtarıcı torakotomi daha çok penetre torasik travmaların hastane öncesi can belirtileri pozitif olan hastalarında başarıyla sonuçlandı. Künt göğüs travması ve penetre edici non torasik yaralanmalarda anlamını kaybedebiliyor. Eğer acil resüsitasyon odasında bu girişim yapılacak ise ilişkili yaralanmaları tamir edebilecek cerrah ekibinin hastanede hali hazırda varlığını muhafaza ediyor olması gerek. Girişimin değer etkinliği acil çalışanları için tartışılır, göğüs kafesini açtınız diyelim, kardiyak veya kardiyak dışı yaralanmaları onarabilecek misiniz? Bu soruya verilecek yanıtları liste yapmak mümkün değil çünkü çok uzun bir cevap sıralaması görülemiyor.

• Isırık: Köpek, kedi. Ortak özellikleri ısırmaları. Eklemek gerekirse koparıp, parçalamaları. Kanın fışkırması. Tabii enfekte de ederler. ‘Merdivenden düştüm, ayağım takıldı, arkadaş ile şakalaşıyorduk’ cümlelerine derin el kesileri eşlik ediyor ise adli vaka ile karşı karşıyasınız dostlarım. Dikiş sonrası eve giden hasta geri dönecektir, yaradan iltihap aka aka. Belki de fasya tutulacak ve amputasyona varılacak. Ama bunları istemiyoruz, değil mi.

• Sağ alt: Kadınlar için tanı daha zor ama erkekte sağ altta tek organ var, o da apandis. İşe yaramamakla birlikte patlaması halinde kişiyi yerin altı metre altına taşıyabilir. Atipik karın ağrılı, belli belirsiz sağ alt kadranlı kadınlı-erkekler acil servis duvarlarını en az altı saat izlemeli.
• Sırt: Sırt kalbi hatırlatmalı desek. Sırtımda geçmeyen ağrı var aslında patlamaya hazır ana damarım mı demek. Azrailin ‘gel, gel, bana gel’ işareti.
• Boyun: Telefonla konuşurken boynun eğri, eğri durur. Damarların ahenkle eşlik eder bu açıya. Ahenk, damar içeriden oyuluncaya kadar sürer. Karotisin sessiz sedasız yırtılır kat kat. Hararetli konuşman elinin güçsüzlüğü ile kapanır. Telefon düştü mü, yoksa arkadaşın sana küstü mü. Gerçekten üzülmen gereken ise belki de bir daha kolunun hiç tutmayacağı. Biz mi dedik mi altı dakika ve üstü telefonla konuş, keman çal, sosyal medya için boynunu eğip fotoğraf çektir diye.
• Döküntü: Kat kat değil, tek tek döküyorsun. İçinde siyah noktalar beliriyor. Kendi geçmişini görüyor, çok istersen ileride başına ne geleceğini bile. O kadarı hayal gücüne kaldı artık. Ama şunu unutma ateş ve döküntülü az sonra meningokoksemi ve gelecek olasılıkları ile taburcu etsen de dönecek.
• Yaygın batın: Yaygın karın ağrısı var ve hasta ileri yaş değil. Bilinen risk faktörü yok ama az sonra ölüyor. Protein C, S eksikliği var. Her şey olur ve kimse mezenterin tıkandığını bilmedi.
• Ekstrakorporeal membran oksijenasyonu (ECMO) hakkında bilgisiz kalmamak gerek, arrest hastalarda etkin olarak kullanılabilir. ECMO endikasyonları; intoksikasyonlar (VA ECMO), hiperbarik solunum yetmezliği (VV), kardiyojenik şok (VA), dirençli geri döndürülebilir kardiyak arrest (VA) ve unstabil pulmoner emboli (VV). Kardiyopulmoner arrest protokolleri içinde yeri vardır, özellikle uzamış hastane dışı arrestleri canlandırmak için etkin olarak kullanılabilir. Hava embolisi/ekstremite iskemisi/tromboz ve antikoagülasyon ilişkili hemoraji gibi riskleri beraberinde getirir, unutulmamalı.

Res

Intensive Care Med (2015) 41(6):994–1003. 10.1007.

J Eval Clin Pract. 2002;8:333-40.

Minerva Chir. 2013 Jun;68(3):241-50.

Weinstock MB, et al. Bouncebacks! Medical and Legal.

Dr Çağdaş Can, Merkezefendi Devlet Hastanesi, Acil Tıp, Manisa