Aort Anevrizması nasıl oluşur ?
Aort Damar yapısındaki media tabakasının harabiyeti anevrizma patogenezinde önemlidir. İlk belirtiler intimada başlar. Anevrizmatik aortada elastin, kollajen ve fibrolameller yapı azalır. Adventisya tabakasında inflamasyon gelişir. Sakküler anevrizma yapısı ise artmış rüptür riski taşır(5 cm altı bile). Büyük anevrizmalar küçüklerden daha hızlı genişleme özelliğine sahiptir. (Laplase kuralı) Bu oran her yıl 0.25 – 0.5 cm genişlikte olabilir. Bilinen anevrizması bulunan hastalar yakından takip edilmelidir.
Psödoanevrizma
İntima tabakasını aşıp mediaya doğru uzanan yaralanmalardır. Yavaş ilerler veya derinlikleri artabilir. İnen torasik aortada sık görülür. Sıklıkla disseksiyon gelişmez. Nadiren rüptüre olur.
Diğer anevrizmalar
Vasküler girişim sonrası anastamoz alanlarında görülür. Femoral, iliak ve aortik arterde oluşabilir. Sıklıkla rüptüre olur ve aşırı kanama olur. Barsak komşuluğunda bulunanlar erozyon oluşturur. Buna ‘aorta enterik fistül formu’ denir.
KLİNİK ÖZELLİKLER
Abdominal Aort Anevrizması Rüptürü:
Senkop, sırt ve karın ağrısı, şok veya ani ölüm gibi semptomlar gelişir. Ani ölüm anevrizmanın intraperitoneal rüptürü ile olur. Masif, hızlı kan kaybı ve resusitasyon başarısızdır. Senkop, hızlı kan kaybı ve serebral perfüzyon yokluğu nedeniyle olur.(%10-12) Başlangıcta şiddetli, ani ve yırtılır tarzda ağrı mevcuttur.(%50) Atipik yakınmalar görülebilir.Fizik muayene ile anevrizma saptanabilir. Palpasyonla duyarlılık rüptürü düşündürür. Obez ve aşırı kaşektiklerde muayene yanıltabilir.
Retroperitoneal hematom belirtisi:
– Periumblikal ekimoz (cullen bulgusu)
– Flank ekimoz (Grey-Turner bulgusu)
Retroperitoneal kanama perine ve kasık bölgesine doğru ilerleyebilir. Skrotal hematom, inguinal kitle olabilir. Psoas kası etkilenebilir. (psoas belirtisi) Femoral sinire bası sonucu nöropati görülebilir . Aortaenterik fistül gastrointestinal kanama yapabilir. En sık duodenum kaynaklı olur. Masif, hayatı tehdit eder. Aortavenöz fistüller oluşabilir. Yüksek outputlu kalp yetmezliği olur. Ağrı nedeni inflamatuar cevaptır. Asemptomatik anevrizmalar muayene veya görüntüleme sırasında farkedilebilir. 5 cm üstü anevrizmalar rüptür için artmış riske sahiptir. Semptomatik anevrizmalar boyutuna bakılmaksızın acil tedavi edilmelidir.
Torasik aort anevrizması:
Çevre dokulara zarar vererek veya bası oluşturarak semptomatik olabilir. Özefageal, trakeal, bronşial ve nörolojik bulgular verir. Çevre dokuya hasar genellikle ölümcül seyirlidir. Tedavi başarısı düşüktür. Sıklıkla göğüste ve iki skapula arasında, ani ve şiddetli ağrı olur. (%85) Yırtılma veya parçalanma şeklinde göğüs ön yüzdeki ağrı %70 sıklıkla çıkan aorta ile ilişkilidir. Sırt ağrısı %63 sıklıkla inen aorta ile ilişkilidir.
Abdominal Aort Anevrizması Rüptürü
Tüm semptomatik hastalar acil konsültasyon gerektirir. Acil servis doktoru AAA rüptürünü tanıyıp hızla ameliyathaneye yönlendirmelidir. Ameliyathaneye ulaşanların yarısı ölmektedir. Görüntüleme yöntemleri tanıyı ve tedaviyi geciktirebilir.
- AAA < 4 cm….rüptür riski < %10
- AAA 4-5 cm….rüptür riski %25
- Rüptür durumunda mortalite %75
- 4-5 cm AAA’da elektif cerrahide mortalite %5 olarak tespit edilmiş