‘Mutluluk, kendilerine yetenlere aittir’
Aristoteles, EUDEMİSCHE ETHİK
An
Tatlı tatlı gezmek güzel de, sonuçları nasıl oluyor. Kırmızı başlıklı kızımız çevresel aciller ile yoğruluyor ama kurt nedenli kurtulamadığı felaket kalmıyor. Soğuğun her türlü zararı bertaraf edildi. Şimdi sırada ne var soruları duvarlara sürünüyor. Yılanlar peşimize düştü mü trombositlerin korkudan miktarı azalıyor. Ver elini kurt bir kez daha demek bize düşmez ki.
Kurt
– Sürekli izliyorum. Çalıların içinden, tepelerin gözlerinden, bulutların açıklığından. Varlığım onu koruyor ve bundan zevk alıyorum. Tehlikeler altında yoluna devam ediyor, sadık hizmetkarıyım.
- Yılanın ender sokması durumu sorun olmaktan çıkarmıyor. Yıllık 5-10 ölümlü sonuç aldırdığı düşünülürse besin zincirinde hızla tırmandığı görülüyor. Islak ısırık kadar kurusu da var. Islak mı ısırdın kuru mu sorusu yılana sorulamayacağına göre hasta takibi kaçınılmaz oluyor. Takip 3-5 saat değil, en az 12 ile panjur kapatıyor.
- Çıngıraklı yılanlar (crotalids) lokal nekroz, koagülopati ve hipotansiyon ile fenalık hissi verir. Mercan yılanları (coral) sinirler ile oynamayı sever ve geç dönem etkileri eski Roma’dan bile görüldü. Minicik lokal semptomlar ile başlayan maraton titreme, halsizlik, bulantı, kusma ve giderek artan letarji ile ipi göğüsler.
|
Kompartman sendromu hiç uzak değil |
- Antivenom bu işin olmazsa olmazı. Uçana kaçana verin demiyoruz ama doğru seçim hayatlara yeryüzü kancası atıyor. Bir çeşit yaşama bağlıyor. Pahalı sıvılar ve anafilaksi riski üstlerinde yazıyor. Yaşam kurtarma her şeye bedel. CroFab bir de FabAV çeşitlerimiz. F ile başlayan tipi yeni nesil ve insanı incitme riski düşük. 4-6 doz şişe ve 30-40 şişecik ile tedavi devam edebiliyor. Bu oyunlar bakı birimlerinde değil, yoğun bakımda oynanıyor dostlarım.
|
Kırk küçük şişeye kadar antivenom hakkı |
Yılan ısırıklarının ender ama önemli komplikasyonları fasyotomi ve ampütasyon. Antivenom cerrahi girişimlerin sayısını azaltıyor, bu unutulmamalı kaptanlar. Tetanoz uygula ve laboratuvar hasta takibinde el feneri. Trombositler, koagülasyon paneli ve böbrek süzme değerleri bizle salınarak geziyor.
Kurt
– Son olmasın ve durumlar kaskatlarını korusun. Karanlığın yaklaştığını hissediyorum, tehlikelerin anlık artışları burnuma sürünüyor. Bir dahaki sefere gücümün yetmemesinden korkuyorum. Varlığımın farkına varması takibin sonu mu.
Zehir
Yılan ısırıklı saatler boyunca izlenmeli, ilk laboratuvar değerleri ilerleyen takip amaçlı gönderilmeli, acil servis içinde hasta monitör sayıları ile sarmalanmalı dostlarım.
Kürsü
Gold BS, Dart RC, Barish RA. Bites of venomous snakes. N Eng J Med. 2002;347(5):347-356.
Dr Çağdaş Can, Merkezefendi Devlet Hastanesi, Acil Tıp, Manisa
