Toksikolojik USMLE
‘Ya burada kalbim dursaydı’
Pele
Sınav
Son gün geldi çattı, zil çoktan çaldı, herkesin planı var, sen oturuyorsun, çığlıklar, sevinçler, kaçmak istiyorsun, bak, oradakiler eğlenmeye başladı, öylecene bakıyorsun, saydamsın, hem görünüyor hem de görünmüyorsun, işte sorular, herkes sessizleşti, şimdi senin sıran, tebessüm dudaklarına yerleşti.
- Digibind: Akut digoksin toksisitesi ile karşılaştın, birbirinize selam verdiniz, vay be kaç yıl derken çay söyleyip digibind endikasyonlarını konuşmaya başladınız. Kardiyak arrest, potasyum > 5 mEq/L, hayatı tehdit eden disritmiler, total AV blok, serum digoksin düzeyi > 15 ng/mL, oral tüketim için > 10 mg (erişkin), 5 mg (çocuk). Kanıtlanmamış olsa da hiperkaleminin eşlik ettiği digoksin intoksikasyonlarına kalsiyum uygulamak ‘taş kalp’ yapar, ventriküler disritmiler kalbini çalar.
- Mantar: Alice harikalar diyarında gezerken nargile içen tırtıl görür, tırtıl mantarın üstündedir, boş beleş konuşmaktadır, Alice kızar, mantarı yemeye başlar, tırtıl düşer, öykü burda biter. Ama Alice için bitmez, semptom başlangıcı (bulantı, kusma ve ishal) > 6 saat ise hepatotoksik Amanita yemiş olabilir. Garip olan, Amanita tüketimi sonrasında (ilk 2 saat) gastroenterit görülebileceği ve serum kreatinin düzeyinin fırlayabileceğidir.
- Salisilat: Acilde diyaliz makinası var, yeni geldi, pırıl pırıl, salisilat bağımlısı hasta, avuçları aspirinle dolu, etrafa gülücükler saçarak yutuyor, nefes darlığı içinde, ciğerlerinde kaba raller, böbrek yetmezliği, hemodinamik instabilite, nörolojik semptomlar (koma, konvülziyon), serum salisilat düzeyi > 100 mg/dl, işte bunlar diyaliz endikasyonu. İlk semptom cevapsız çınlama, sonra kusma, hipertermi, kardiyojenik olmayan pulmoner ödem ve ölüm.
- Valporik asit: Hastanın serum amonyak düzeyi yüksek ama karaciğer fonksiyon testleri normal ise etrafına bak, dur söyleme, depakin (valporik asit) buldun.
- Radyo-opaklar: Şehirde açılan sekizinci AVM, kapılarında X-ray cihazları bekliyor, kemik kırığı, yabancı cisim, böbrek taşın falan varsa görüntüyü eve gönderiyorlar, cihazın üstünde KADPEY yazıyor, kloral hidrat, ağır metaller, demir, potasyum, enterik kaplı tabletler, yavaş salınımlılar. Radyo-opaklar, X-ray’de görünürler.
- Hidrojen Sülfür: Kanalizasyon işcisi baygın getirildi. Etrafta yumurtlamayı yeni öğrenmiş tavuk kokusu var, adamı resüsitasyon cihazına aldın, KPR, IV tedavi, torakotomi, intraosseöz yol, tüp torakostomi dümelerine bastın, cihaz uyarı verdi, çoklu seçenek kabul edilmez dedi, hastanın ceplerini karıştırıyorsun, kokunun kaynağını arıyorsun, rengi bozuk, kararmış metal paralar buldun, şimdi hatırladın, kanalizasyoncu hastalığı bu (Hidrojen Sülfür zehirlenmesi). Petrol rafineleri ve kanalizasyonlar hidrojen sülfürle doludur, çürük yumurta gibi kokar, vücuttaki demiri bağlar, mitokondiriler durur, bozuk paraların rengi kararır, amil nitrit, sodium nitrat, kan değiş tokuşu (exchange transfusion) ve hiperbarik oksijen işe yarar.
- Kurşun: Kıbrıs gazisi, sol omzundan vuruldu, Hamdi amca, yine acilde, bu yılki 274. başvurusu. Kemiklerinde geçmeyen ağrıları, ağrı kesici bağımlısı, geralgine, contramal, dolantin, fentanil, voltaren bana mısın dememekte. Nedeni bilinmeyen kemik/karın ağrıları, konstipasyonu, anemi ve bilinç dalgalanmaları yıllardır sürmekte, şimdi anladın, kurşun zehirlenmesi. Yukarıdaki semptomlara ek olarak düşük bilek/ayak yapar, çocuklarda GIS, erişkinlerde solunum yolu ile zehirler, kandan kemiklere yerleşir, yıllarca yaşar, kan düzeyi ile tanı koyulur, çevresel maruziyete son verme ve succimer tedavide etkindir.
- Karbonmonoksit: Çin’e yerleştin, dünyanın en ünlü kadın futbolcususun, müthiş paralarla transfer edildin, evin şehrin dumanlı yerinde, ısınma sistemin eski model, kalabalık trafik içinde yol alıyorsun, Çin vatandaşları maske kullanıyor, sen maskesizsin, bana bir şey olmaz diyorsun, ilk önce başın ağrıdı, dudakların kiraz rengi oldu, herkes güzelliğine bakıyor, kaza yapıyor, bulantı, baş dönmesi, konfüzyon semptomlarına eklendi, komadasın, murmur murmur sesi rüyada olduğunu gösteriyor, uçuyorsun, altında deniz var, uçsuz bucaksız, neyse, uyansam bile denize düşerim, bir şey olmaz diyorsun, deniz kayboluyor, bipbip sesi duymaya başladın, gözlerini açıyorsun, hastanedesin, gacırt gucurt diye bir ses daha çıktı, sedyeden sedyeye aktarıyorlar, patpat sesi, ağrılı uyaran veriyorlar, içlerinden biri 你是好 diyor, sen de 我要趕遊戲 diye cevap veriyorsun. Karbonmonoksit zehirlenmesi miyokardı iskemiye itekler, mortalitenin sebebi olur, kardiyak takip gerekir, oksijen verirsen hasta iyi olur, hiperbarik oksijen tedavisi ise koma, nörolojik bulgu, CO > 40%, gebelikte CO > 15%, koroner arter hastalığında CO > 20%, 6 saatlik 100% oksijen tedavisine rağmen semptomların sürmesi gibi durumlarda işe yarar, son olarak ekleyelim CO zehirlenmesi siyanür toksisitesi ile birliktelik gösterir, siyanür acı badem gibi kokar, hücrelerin boğazını sıkar, oksijensiz bırakır, laktik/metabolik asidoz yapar, nörolojik sekeller ile seyreder, sodyum tiyosülfat + hidroksikobalamin tedavisi olur.
Bağlantı
Annie Wilkes. USMLE with joy and sorrow. 2016;3:272-310.
Dr Çağdaş Can, Merkezefendi Devlet Hastanesi, Acil Tıp, Manisa
