‘Anlatılmamış’
Simon Heath
Özet: Nöbet kimyası yaşam ile buluşunca.
Koş
Milyonlarca duygu yirmidört saate sıkışabilir mi, sıkışır. Nöbet deniliyor. Hasta bakan ikiye ayrılır, biri zaten tatile çıkan, nöbetteyken zihinde olan bu. Şelaler dolusu plan nöbet süresince yapılır. Doğa mı böyle ister, yoksa reflekslerin toplama mı sana döner. Çıktığında nasıl olursun.
- Hipovolemi: Su gider vücuttan. Nedenler çeşitli ama giden aynı. Vücutta sıvı adına pek az kalır, ayağa kalkmak risk içerir. Hipotansif uykusuzlar cemiyetinin limuzini çıkışta seni bekler.
- Hipoglisemi: Öylesine yenilir şeker, yine de bana mısın demez. Sürekli koşturana ne dayanır. Ufak baygınlık atakları olur, kişi bunu anksiyeteye bağlar. Kan şekerleri Dune Gezegeni tırtılları gibi kumun altına girme hevesindedir.
- Hipotermi: Özellikle gece nöbetlerinde anane, babanelerin ördüğü hırkalar giyilir. Isınan sadece hırka olur, sen tatlı tatlı titrersin. Nöbet ekibi sabaha karşı Ellesse podyumuna döner. Hasta sıcak, sağlıkçı soğuk.
- Serotonerjik sendrom: Floresan ışığı, kronik adrenalin maruziyeti, kaygı haz döngüsü, özel hayat keyfinden uzaklaşma, sağlıkçı sivil kimlik ikileşmesi beyni dumura uğratır. Olmayan ülkede yaşamaya başlarsın, kimlik değişimi öylesine yırtıcı olur. Sabah nöbetten çıkan tüm bu hamurlaşmış duyguları nereye yerleştireceğini bilemez, serotonin hepsine sahip çıkar, doygun sırıtışlılar nöbetten ayrılır.
- Bilirübin: Yılların Gilberti sendeymiş meğer. Asistanlık yıllarında tanı konulur, kişi nöbet çıkışı özçekimlerinde kendini sararmış görünce anlayışı değişir. En yakın ve kadim dostuna merhaba de, bilirübin.
Her nöbet biter - Gastrit: Sıkılan iştaha verir kendini, farketmeden yutmaya başlar. Kantinde ne var ne yok tadılır. Hediye pastalar çatallanır, yağlı, etli gıda tüketimi sonrası halen açtır. Sabaha karşı unlu mamullerin yanında peyniri olmazsa olmaz. Tüm bunlara sahip çıkanın adı artık mide değildir.
- Trafik kazası: Arabanın son taksidi, anahtarı elinde. Küçük bir ayrıntı, gece hiç uyumadı. Canı da şöyle bir deniz kenarı çekti. Uzun otoyol göz kırptı. Bir ara otobüsle gitmeyi istediyse de önlük deniz süresi gözünde büyüdü. Farketmeden uyudu, 90 günlük yoğun bakımı başladı.
- Yaygın ağrı: Sürekli ayakta, eller kollar hastada, ara ara kapalı resüsitasyonda. Sedye çekti, hastayı düşerken yakaladı. Birkaç darp girişiminden uzak ve yakın doğu manevraları ile kurtuldu. Bunları kasları ile yapıyor. Nöbet sonrası yatağına uzandı, ama tüm vücudu sızlıyor.
- Kafein: Çay içelim mi, içelim. Kahve var kim ister, ben. Gazlı kapitalist içintilere hayır demem. O ne öyle, enerji sıvısı mı, versene bana. Su olmaz, renkli sıvı isterim. Bardağa baktın mı arkası gözükmesin. Nöbet sonrası uyur uyanır, kafa altı beden genişlemiş gibi ağrır. Tüm beyin hücreleri kafein, kafein diye bağırır.
Etki
Gördüğünüz gibi dostlarım, olmayan ülkenin çocuklarıyız biz. Kendi kuralları olan saatler bizi ele geçirir. Buna izin vermeyelim. Köşelerimizi oluşturursak sağlıklı nöbet çıkışları yakalayabiliriz. Tüm ömür sürecek bu salıncak düşüşünden zarar görmemek elimizde.
Dr Çağdaş Can, Merkezefendi Devlet Hastanesi, Acil Tıp, Manisa
