‘Durumu kritik ama stabil’
Mandela’nın Eşi Bildiriyor
Özet
- Steve Jobs Apple Bilgisayara amblem ararken aklına nereden ısırılmış elma gelmiş derseniz ben de size Byte’ın bir bilgisayar terimi olduğunu, aynı zamanda İngilizcede ısırmak ‘bite’ ile ses benzerliği gösterdiğini söylerim. Elmayı ısırmak amblemi ardındaki gizli bağlantı budur.
- Sizi ısıran küçük bir arı yaşamınızı tehdit eden ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Anafilaksi riski taşıyan hastalar bu durumu engellemek için yanlarında EpiPen adlı bir cihaz taşırlar.
- Mecburi Hizmete Başlarken Yanınıza Almanız Gerekenler adlı yazıda belirtildiği gibi rötar yapmış uçağını öğrenen mecburi hizmetliden arı tarafından ısırılmış çocuğa kadar her kişinin EpiPen kullanmaya ihtiyacı olabilir.
Giriş
- Acil servis doktorları anafilaksi tedavisini büyük bir dikkat ve özen ile yaparlar ancak hastanın taburculuk vakti geldiğinde tekrarlayan alerji atakları hakkında bilgi vermek ve bu durumda hastasının kullanabileceği tedavi biçimleri olduğunu söyleme konusunda isteksiz davranabilirler. Çin’de doktorlar devletten hastaları sağlıklı olduğu sürece aylık sabit miktarda para alır. Hastalık anında para kesilir, ta ki hasta tekrar sağlığına kavuşuncaya kadar. Asıl olan koruyucu hekimliktir dostlarım.
- Arı sokması sonrası anafilaksi gelişen hastaların %35-60’ı ısırıldığında tekrar anafilaksi çukuruna düşecektir. Hastalar taburculuk sırasında mutlaka bilgilendirilmelidir.
- Yapılan araştırmalarda alerjik reaksiyon sonrası taburcu edilen hastaların sadece %20-30’una EpiPen uygulaması hakkında bilgi verildiği saptandı. Tekrarlayan alerji ataklarına karşı alerji uzmanlarına yönlendirilen hastaların ise sadece 15-25% polikliniğe başvurmakta. Bu durum kamyon sürücüsünün tüm zorlu virajlar boyunca kaza yapmaz iken tam hedefe varmak üzereyken düz yolda kamyonu devirmesine benzer.
- Bu tedavi ve başvuru yüzdeleri anafilaksinin komplikasyonları göz önüne alındığında pek düşük kalır. Adrenalin enjeksiyonu hastane öncesi anafilaksi tedavisinde anahtar rol oynar.
- EpiPen: 0.3 mg 1:1,000 epinefrin solüsyonundan oluşur. Erişkinlerin kullanımı için tasarlanmıştır.
- EpiPen Jr.: 0.15 mg 1:1,000 epinefrin solüsyonundan oluşur. Pediatrik yaş grubu için tasarlanmıştır.
- Twinject: Birden fazla iğne hakkı tanır.
- EpiPen eğitimi önemli. Özetle dört basamaktan oluşur. 1) Cihazı elinize alın 2) Başlığını çıkartın 3) Uyluğun yan tarafına saplayın 4) Mutlu olun
- Tool grubu Sober şarkısında ‘media faciam vobis-senin merkezini bulacağım’ derken belki de EpiPen uygulanacak bölgeyi gösteriyordu.
Şimdi sorularınızı alabiliriz
- Soru 1: EpiPen uygulaması sonrası doktorumu aramam gerekir mi?
- Size: EpiPen uygulama gerekliliği tedavi ve hastaneye yatışı da beraberinde getirdiğinden EpiPen kullanımı sonrası mutlaka tıbbi bir kuruluşa başvurun.
- Soru 2: EpiPen ihtiyacım olması durumunda bir kez EpiPen uygulamam yeterli olur mu?
- Size: EpiPen yarılanma ömrü kısa olduğundan tekrarlayan uygulamalar gerekebilir. Bu nedenle ‘Twinject’ denilen iki kez uygulanabilen formu mevcuttur.
- Soru 3: Bahar aylarında burnum akıyor ve vücudumda kızarıklıklar oluşuyor. EpiPen kullanmalı mıyım?
- Size: EpiPen sadece hayatı tehdit edici durumlarda (anafilaksi) kullanılmalıdır. Her burnu kızaran EpiPen kullansaydı sokaklar bacaklarına iğne saplayan insanlarla dolardı.
İğnenin Ucundaki Bilgiler
- EpiPen kullanımı kolay, ucuz ve hayat kurtarıcı tıbbi uygulamadır.
- Anafilaksi hastası eninde sonunda EpiPen’e ihtiyaç duyacaktır. EpiPen kullanmayan anafilaksi hastası hızlı bir şekilde sağlık kuruluşuna ulaşamadığı takdirde ölüme kadar varan ciddi sağlık sorunları yaşar.
- Kimsenin hastaları EpiPensiz bırakmaya hakkı yoktur.
Dr Çağdaş Can, Elazığ Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Acil Tıp, Elazığ
Dr Aydın Sarıhan, Başakşehir Devlet Hastanesi, Acil Tıp, İstanbul
Reaksiyon
- Davis JE. Self injectable epinephrine for allergic emergencies. J Emerg Med. 2009;37(1):57-62.
- Clark S, Long AA, Gaeta TJ, et al. Multicenter study of emergency department visits for insect sting allergies. J Allergy Clin Immunol. 2005;116(3):643-49.