‘Bu ventolinler için kaç kaplumbağa öldü?’
Dakta
- Ambulansta çekilen EKG’ler ile acil serviste çekilenler arasında öyle fark vardır ki. Doktor acaba yolda hastalar mı karıştı diye paramediğe soru bile sorabilir. Bu farkın sebebi nedir. Hastanın yolda trombüsü yerinden mi oynamıştır. Tromboembolinin yeni tedavi yaklaşımlarından biri ambulans ile virajları hızlı dönmek mi olmalıdır. Bütün bunlar nedir.
- Paramedik arkadaşlarımızın iyi niyeti ortada. Hasta taşınması sırasında ekstremite derivasyonları hastanın kulağını yapışıyor, göğüs derivasyonları göbek delikleri içine kaçıyor. Bu şartlar altında ne kadar sağlıklı EKG çekilebilir.
- Hastanın EKG’si normal bile olsa terlemesi olan, çoklu damar hastalık öyküsü bulunan, tipik göğüs ağrısı semptomları tarifleyen ve solunum yetersizliği olan hasta akut koroner sendrom kabul edilip tedaviye başlanmalıdır. İki dakikalık öykü ile akut koroner sendrom ile aort diseksiyonu ön tanılarını sallanarak giden bir kutu içinde tanılamak kolay olmayabilir. Nitrogliserin verdiğiniz hastanın kardiyojenik şoka girmeyeceğini kim garanti edebilir. Bu bilgiler ışığında soru işaretleri olan hastaların hızlı bir şekilde hastaneye taşınması akılcı olacaktır. Ancak bütün bunların yanında hastane öncesi tedavisi yarım uygulanmış hastaların mortalitesinin arttığı bilinmeli. Oksijen desteği, aspirin, nitrogliserin ve analjezi hastadaki trombozu sakinleştirecektir.
- Tüm EKG’lerin üstüne ad yazılmalıdır, adsız bir EKG kimseye aittir.
- Ekstremite derivasyonlarının hastanın gövdesine doğru hareket etmesi psödo-patolojik q dalgaları ve psödo-ST segment elevasyonu oluşmasına neden olacak, 90 derece açı ile oturan hastanın çekilen EKG’sinde ise inferior derivasyonlardaki ST segment elevasyonlarının saptanması zorlaşacaktır.
- Dostlarım aVR derivasyonu her zaman kurtarıcımız. Tüm kuzular sessiz bile kalsa o kara kuzu bağırmaya devam eder. aVR derivasyonundaki ST segment elevasyonuna eşlik eden anterior ve posterior sulama alanı patolojik ST çökmeleri veya yükselmeleri durumunda hastanın koroner damarları büyük ihtimalle tıkalıdır.
- V1,2,3 derivasyonlarında ST segment depresyonu olan hastalara mutlaka posterior EKG çekilmeli (V7,V8,V9) ve ek olarak sağ ventrikül tutulumu olup olmadığı (V3R,V4R) dışlanmalıdır. Sağ ventrikül tutulumu olan bir posterior MI’a nitrogliserin başlamak hastanın tansiyonunu o kadar düşürecektir ki ambulansın tekerleği derhal patlayacaktır.
- Ortaklarımız (paramedikler) ambulans içinde çekilen EKG’leri okumayı bilmeli, dinamik zeminde çekilmiş EKG’lerdeki değişiklikleri tanımalı, hastane öncesi uygulanan doğru tedavinin hayat kurtarıcı olduğundan şüphe duymamalıdırlar.
Virajlar
- Baranchuk A, Shaw C, Alanazi H, et al. Electrocardiography pitfalls and artifacts: the 10 commandments. Crit Care Nurse. 2009;29:67-73.
- Cone D, O’Connor R, Fowler R, et al. Clinical Aspects of Prehospital Medicine. Dubuque, IA: Kendall Hunt, 2009.
Dr Çağdaş Can, Elazığ Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Acil Tıp, Elazığ
