İlaç perfüzyonları
”Akılla bir konuşmam oldu dün gece;
Sana soracaklarım var, dedim;
Sen ki her bilginin temelisin,
Bana yol göstermelisin.
Yaşamaktan bezdim, ne yapsam?
Birkaç yıl daha katlan, dedi.
Nedir; dedim bu yaşamak?
Bir düş, dedi; birkaç görüntü.
Evi barkı olmak nedir? Dedim;
Biraz keyfetmek için
Yıllar yılı dert çekmek, dedi.
Bu zorbalar ne biçim adamlar dedim;
Kurt, köpek, çakal makal, dedi.
Ne dersin bu adamlara, dedim;
Yüreksizler, kafasızlar, soysuzlar, dedi.
Benim bu deli gönlüm, dedim;
Ne zaman akıllanacak?
Biraz daha kulağı burkulunca, dedi.”
İşte böyle bir muhakeme arasında gidip geldi akıl ile gönül. Akıl ben hükmedeceğim dedi kalp ise ben. Peki başka bir yolu yok muydu? Aralarında bir anlaşma sağlanamaz mıydı? Her şeyi kontrol altına alma çabası, baskın olma, önde olma çabası…Vücudun diğer organlarından farklı bir yere sahip olma duygusu içinde yarışıp durdular, anlaşıp da bir masaya bile oturamadılar. Aklın protokol köşesinde kendisi vardı, kalbinse kendisi. Kendi bedenimizi ayrıştırmakla başlamıştık bile bölünmeye. Ve bu önce ben halleriyle yönettiler bedenlerimizi. Aklın kibirli hallerinden, kalbin bencilliğinden kurtulamadık. Her seferinde bir tık daha arttı ben deme arzumuz. Tam da bu yüzden hiçbir zaman biz olamadık, gruplaşmalara başladık. Bir çizgi çektik toplumla aramıza ve bu tarafa herkes geçemez dedik. Protokollerin hayatımıza girmelerine de işte böyle zemin hazırladık. ‘Ben’li hallerdi aramıza mesafeler koyup, protokoller uygulayan ve bizi biz olmaktan ayıran. Olağanca genişliğe çizgiler koymadan yayılmalıydık ve kaldırmalıydık sınırları. ”Benim için vaşinkton portakaldır protokol, portakal orda kal.” demiş şair. Benim için ise ilaçlar arasında olmalı protokol ve orada kalmalıydı. İşte karşımızda sahada sık kullandığımız ilaçların perfüzyon protokolleri.
CORDARONE (AMİODARON) PERFÜZYON PROTOKOLÜ
BOLUS DOZ: 1 ampul cordarone %5 dekstroz 100 ml içine konulur ve 20 dk’da gönderilir.
İDAME DOZ: 6 ampul cordarone %5 dekstroz ile 50 ml’ye tamamlanarak 2ml/st den 24 saatte gönderilir.
Perfüzyonu Uygularken Dikkat Edilecek Hususlar:
- Amiodarone uygulanan damar yolundan aynı anda başka ilaç uygulamıyoruz.
- Hastamızı hipotansiyon ve ağır solunum yetmezliği açısından gözlemlemeliyiz.
- Ritim takibimizi sık yapmalıyız, perfüzyon giden kataterden kan almamalıyız.
- 600 mg’lık cordarone perfüzyonuna rağmen aritmimizde bir değişiklik yoksa hekime haber vermeliyiz.
- Her 12 saatte bir enjektörümüzü değiştirmeliyiz, infüzyonun damar dışına sızmasını önlemeliyiz.
DOPAMİN (DOPAMİN HCL) PERFÜZYON PROTOKOLÜ
HAZIRLANIŞI:1 ampul dopamin izotonik ya da %5 dekstroz 500 ml içine konulur.
DOZ: 1ml=0.4 mg, hipotansiflerde 5 mcg/kg/dk dozla başlanır. TA 90/100 mmHg olana dek yükseltilir.
Perfüzyonu Uygularken Dikkat Edilecek Hususlar:
- Akut MI’de sıvı replasmanına yanıtsız hipotansiyon olgular dışında kullanımı önerilmemektedir.
- RV MI’DE TA<80mm/hg ise dopamin perfüzyonuna başlamalı, TA>90 mm/hg olduğunda dobutamin ile kombine etmeliyiz.
- Sodyum bikarbonatla birlikte vermemeliyiz, dopamin giden koldan bolus tedavi yapmamalıyız.
- Damar dışına sızmasını önlemeli, sıvı dengesi takibini yapmalı ve santral venöz kataterden uygulamaya çalışmalıyız.
- Dopamin uygulamasını birden kesmemeliyiz ve her 24 satte bir enjektör değiştirmeliyiz.
PERLİNGANİT (GLİSEROL TRİNİTRAT) PERFÜZYON PROTOKOLÜ
HAZIRLANIŞI: 5 ampul perlinganit sulandırılmadan 50 ml’lik enjektöre çekilir.
DOZ: 1ml=5mg
Doz Aralığı :0.1-20 mcg/kg/dk’dır.
Perlinganit tercihen trombolitik tedavi sonrası 12.5 mg/dk ile infüzyonla başlanır. Hemodinamik duruma göre de 5-10 dk aralarla doz arttırılır.
Perfüzyonu Uygularken Dikkat Edilecek Hususlar:
- 24-48 st’lik perfüzyon genelde yeterli olup doz 30 dk.ara ile azaltarak kesmeliyiz.
- Hipotansif, bradikardik, taşikardik hastalarda dikkatli kullanmalıyız.
- Inferior MI, RV MI olanlarda dikkatli kullanmalıyız.
- Kalp atım hızı takibini yapmalıyız ve kalp hızı 110’un üzerine çıkmamalı.
HEPARİN PERFÜZYON PROTOKOLÜ
HAZIRLANIŞI: %5 dekstroz 500 ml içine 20000 ünite heparin konulur.
DOZ: 1ml=40 ünite
Perfüzyonu Uygularken Dikkat Edilecek Hususlar:
- Heparin perfüzyonu başladıktan 4-6 saat ile aPTT takibini yapmalıyız.
- Cam kaplarda seyreltilmiş heparinin etkinliği 2 saatte büyük oranda azalttığı için plastik kaplar tercih etmeliyiz.
- Kanama ve trombosit takibi yapmalıyız.
İNSÜLİN PERFÜZYON PROTOKLÜ
HAZIRLANIŞI: 20 ünite kristalize insülin 20 ml izotonik ile sulandırılır.
DOZ: 1ml=1ünite
Perfüzyonu Uygularken Dikkat Edilecek Hususlar:
- Hazırladığımız perfüzyonu 4 saatte bir değiştirmeliyiz.
- 4-6 saat ara ile kan şekeri kontrolü yapmalıyız.
Şimdilik bu kadar diyelim ve umarım bu protokoller kılavuzunuz olur, rasyonel yaklaşımlarınız bol olsun.
Hemşire Dilek Yıldırım, Merkezefendi Devlet Hastanesi, Acil Tıp, Manisa
