Adrenalin nedir?
Adrenalin, alfa (α) ve beta (β) adrenerjik reseptörlere üzerine agonisti olan bir katekolamindir(1). Acil servislerde en çok anafilaksi ve kardiyak arrestte kullanılır. Ayrıca β-bloker, kalsiyum antagonistleri ve diğer kardiyak depresan aşırı dozlarına bağlı hipotansiyonun tedavisinde de kullanılmaktadır(2). Kardiyak arrest boyunca α- adrenerjik etkileri sayesinde koroner ve serebral kan akımını artırır. Ayrıca periferik vazokonstriksiyonu arttırarak koroner arter perfüzyon basıncını düzeltir. Çok düşük dozda renal vazokonstriksiyona neden olduğundan renal kan akımında ve idrar atılımında azalma oluşturabilir. Adrenalinin β- adrenerjik etkileri ise, kalp hızı, kontraktilite ve ileti hızında artmadır. Sinüs düğümünde spontan polarizasyon hızının artması sonucu kalp hızında artış yapar. Ayrıca AV düğümde ileti artışı ve ventriküler kas hücre membranında refrakter periyotta kısalma oluşturur. Bununla birlikte, sistemik damar direncini, sistolik ve diyastolik kan basıncını, miyokardiyumda elektriksel aktiviteyi, koroner ve serebral kan akımını, miyokardiyal kontraksiyon gücünü, miyokardiyal O2 gereksinimini ve otomatisiteyi artırır.
Adrenalin Endikasyonları
- Kalp durmasında; şoka ve KPR’a yanıtsız VF ve nabızsızVT’de, asistolive PEA’de endikedir.
- Adrenalin,atropin ve transkütan pacing’in yetersiz olduğu semptomatik bradikardi ya da hipotansiyon durumlarında 2- 10 mikrogram/dakika dozunda verile-bilir(3)(ClassIIb).
- Adrenalin, anafilaksi ve ağır allerjik reaksiyonlarda sıvı replasmanı, kortikosteroid ve antihistaminikler ile kombine edilerek de kullanılabilir.
Adrenalin Kullanım Dozu
Kardiyo pulmoner resisutasyonda: Adrenalin IV/10 doz: Her 3-5 dakikada 1 mg verilir.
Günümüzde yüksek doz adrenalin β-bloker ve kalsiyum kanal bloker zehirlenmelerinde önerilmektedir (1,4). Adrenalin ayrıca, kalp durması gelişmemiş olan kardiyojenik şok ve dirençli kollapsı olan hastalarda vazopressör yanıtın sağlanmasında da yararlıdır. 2-10 mikrogram / dakika dozunda başlanıp istenen hemodinamik yanıta göre titre edilebilir. Epinefrinin etkileri 10 veya 20 dakika sonra bitebilir. Daha fazla tedavi gerekecekse infüzyon tercih edilebilir.
Adrenalin anaflaksi dozu
Adrenalin İM Dozu; Damar yolu hazır değilse kullanılır.
Doz: epinephrine, 0.3 – 0.5 mg (0.3 -.5 mL 1:1000 )(0.01 mL/kg) IM cevaba göre gerekirse tekrarı 5- 10 dk. dabir tekrarlanır.
EpiPen® (0.3 mg) and EpiPen Junior® (0.15 mg <30 kg çocuk ) için verilebir.
Adrenalin İV Dozu ;Damar yolu açık ise öncelikli tercih edilir.
İ.V dozu: 0.1 mg dilusyonda olacak şekilde verilmelidir. (0.1 mg+10 cc serum fizyolojik dilue edilip) 1 ml olarak 5-10 dk bir doz tekrarlanabilir.
Adrenalin İnfüzyon Dozu: (Hipotansiyon devam ediyorsa) 1 mg epinefrin (1:1000 lik’ten 1 ml) 500 ml %5 dekstroz ya da serum fizyolojik dilue edilip etkili titrasyona göre dakikada 1-4 mikrogram (0.5 – 2 ml/dk) gidecek şekilde uygulanabilir.
Adrenalin kullanırken Dikkat Edilmesi Gereken Durumlar
Adrenalin, otooksidasyon nedeni ile alkalen solüsyon ve ilaçlar ile (sodyum bikarbonat gibi) birlikte aynı torba ya da şişe içinde kullanılmamalıdır. Adrenalin miyokardiyal iskemiyi alevlendirebilir. β-adrenerjik etkileri nedeni ile hipokalemi, hipofosfatemi, hiperglisemi ve lökositoza neden olabilir.
Adrenalinin yüzde 1, 1: 1000 ve 1: 10000’ün anlamı nedir?
Yüzde 1, 1: 1000 ve 1: 10000, 1′ er mg adrenalin (epinefrin) gibi seyreltik ilaçların konsantrasyonunu belirtir
1:100; % 1 çözünürlük ile aynı 1mg/100ml
1: 1000; % 0,1 çözünürlük ile 1mg/1000ml
1: 10000; % 0,01 çözünürlük ile 1mg/10000ml aynı cözünürlüktedir.
% 0.01 ‘dilüğe solusyon’ adrenalin gibi seyreltik çözeltiler genellikle yüzde oran olarak tanımlanır.
Bu form genellikle anafilaksideki IM enjeksiyonları için hazırlanmıştır.
Kaynaklar
- Cummins RO. Pharmacology II: Agents to Control Rate and Rhythm. In Advanced Cardiovascular Life Support (ACLS), American Heart Association, 2003. 239-259.
- Benowitz NL. Epinephrine. In Olson KR: Poisoning and Drug Overdose. Appleton and Lange, USA. 4th ed. 2004; 442-443.
- CarlinTM. Pharmacology of antidysrhythmic and vasoac-tive medications. In Tintinalli JE, Kelen GD, Stapczynski JS: Emergency Medicine A Comprehensive Study Guide. 5th ed. New Y ork, McGraw-Hill, 2000; 193-214.
- Guyette FX, Guimond GE, Hostler D, Callaway CW. Vasopressin administered with epinephrine is associated with a return of a pulse in out-of-hospital cardiac arrest.Resuscitation 2004; 63: 277-322.